Nowe zasady szacowania szkód, pomocy suszowej oraz strat powodziowych

Obowiązujące przepisy przewidują możliwość dodatkowego szacowania szkód powstałych w wyniku suszy jedynie w latach 2023 – 2024. Czy 2025 rok będzie pełen urodzaju i susza nas nie dotknie – nie koniecznie. Potrzebne są zatem zmiany w przepisach.

Chodzi o projekt nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej: rozporządzenie).

Straty nie tylko w uprawach, rolnicy apelują o zmianę przepisów

Obowiązujące przepisy przewidują możliwość dodatkowego szacowania szkód powstałych w wyniku suszy jedynie w latach 2023 – 2024. Do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi napływają liczne wnioski zarówno organizacji rolniczych, jak i rolników dotyczące zasadności dalszego utrzymania możliwości szacowania szkód przez komisje. Ponadto rolnicy wskazują na potrzebę dodatkowej weryfikacji występowania suszy w trakcie sezonu wegetacyjnego.

Warunki pogodowe występujące w 2024 r., tj. wysokie usłonecznienie, duża prędkość wiatru oraz małe opady atmosferyczne sprawiły, iż wystąpił na terenie kraju deficyt wody dla roślin uprawnych powodujący straty plonów. Ponadto we wrześniu 2024 r. na południu Polski, głownie w województwie dolnośląskim i opolskim wystąpiła powódź w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej. Szkody spowodowane wystąpieniem tej powodzi zostały oszacowane przez komisje powołane przez wojewodów w ponad 3,3 tys. gospodarstw rolnych, na powierzchni ponad 28 tys. ha.

Rolnicy mogli w 2024 r. wnioskować o pomoc do zalanych upraw oraz o pomoc w wysokości równowartości III i IV raty podatku rolnego za 2024 r. Z tytułu tej pomocy rolnicy otrzymali pomoc w wysokości ponad 50 mln zł. Zgodnie z danymi komisji szacujących szkody dotyczą nie tylko upraw objętych wsparciem, tj. rzepak, pszenica ozima, facelia, gryka, truskawki, borówka, marchew, kapusta, drzewa i krzewy owocowe, bukszpany, trzmieliny, sorgo, proso zwyczajne, uprawy mieszane, uprawy specjalne, trwałe użytki zielone, a także szkółki roślin ozdobnych, zapasy paszy czy słomy. Wystąpiły szkody w produkcji zwierzęcej, takie jak bydło mleczne i mięsne, hodowla drobiu, owce, straty w pasiekach (utracone rodziny pszczele oraz miód, a także zniszczone ule). Szkody wystąpiły też w gospodarstwach rybackich zarówno w samej produkcji ryb, jak i w urządzeniach hydrotechnicznych (uszkodzone groble stawowe). Odnotowano też szkody w maszynach i urządzeniach rolniczych takich jak między innymi sadzarki, zalany kombajn, podkaszarki, sprężarki, ciągniki czy silniki elektryczne pomp zraszających. Straty wystąpiły również w budynkach gospodarskich, stajniach i magazynach zbożowych.

Co się zmieni?

Projekt zmian w omawianym rozporządzeniu przewiduje wydłużenie na rok 2025, możliwości szacowania szkód wywołanych przez suszę, dodatkowo również przez komisje powoływane przez wojewodę. Przywrócona też będzie możliwość dodatkowego potwierdzenia wystąpienia u producentów rolnych szkód powstałych w wyniku suszy przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy na wniosek wojewody, na podstawie dodatkowych informacji na obszarze wskazanym przez izby rolnicze.

Projekt nowelizacji rozporządzeniu określi przepisy, regulujące pomoc dla rolników za szkody w gospodarstwie rolnym spowodowane wystąpieniem w 2024 r. suszy. Zostaną też określone warunki udzielania pomocy dla rodziny, której zagraża utrata płynności finansowej w związku z wystąpieniem w gospodarstwie rolnym w 2024 r. suszy. Projekt nowelizacji rozporządzenia określi również warunki udzielania pomocy dla rolników, u których w gospodarstwach rolnych powstały szkody w wyniku powodzi w 2024 r.