Ochrona kłosów zbóż przed fuzariozą w praktyce

Ochrona kłosów zbóż przed fuzariozą jest niezwykle istotna. Bowiem grzyb ten nie tylko dziesiątkuje plony ale jest także zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt.

Ochrona kłosów zbóż przed fuzariozą jest obowiązkiem rolnika. Unikanie tej choroby i tworzenia się mykotoksyn (mikotoksyn) w zbożu wymaga zintegrowanej strategii kontroli. Szczególnie dotyczy to upraw płodozmianowych z dużą zawartością zbóż i kukurydzy. W takim przypadku grzyby z rodzaju Fusarium zyskują doskonałe warunki do wzrostu i rozmnażania, choćby w resztkach pożniwnych. Dlatego niezmiernie istotny jest tu płodozmian uwzględniający uprawy liściaste rozluźniające płodozmian zbożowy.

Ochrona kłosów zbóż a uprawa gleby

W przypadku fuzariozy ochrona kłosów zbóż polega również na odpowiedniej uprawie gleby. Z racji tego, iż grzyby przeżywają zwykle na martwych i nie do końca zgniłych resztkach roślinnych zwiększają one ryzyko infekcji dla następnej uprawy. Dlatego pług umieszczający resztki pożniwne głębiej zmniejsza ryzyko infekcji na powierzchni gleby. Jednak warto zwrócić uwagę, iż do całkowitego zgnicia resztki pożniwne potrzebują tlenu. Tymczasem głęboka orka zwiększa ryzyko przeżycia zarodników Fusarium spp. Natomiast uprawa ziemi pozostawiająca resztki pożniwne w górnych warstwach dla ochrony przed erozją zwiększa ryzyko infekcji kolejnej uprawy. Zaś bezpośredni siew jest najbardziej ryzykowny przy zagrożeniu fuzariozą. Jak zatem postępować z glebą, by uniknąć infekcji grzybami z rodzaju Fusarium?

• Gdy uprawiasz kukurydzę jako przedplon, nie stosuj siewu bezpośredniego przed zbożem ani w płodozmianach wąskoziarnistych.
• Jeśli występuje ryzyko erozji gleby, nie przewracaj ziemi po siekaniu rotacyjnym i równomiernym rozłożeniu resztek kukurydzy i zbóż.
• Gdy nie ma ryzyka erozji, po równomiernym wymieszaniu resztek pożniwnych, obróć ziemię.

Odmiany odporne na Fusarium

By ochronić kłosy zbóż przed grzybami fuzaryjnymi, warto już na etapie planowania wybrać odpowiednią odmianę nasion. Istnieją bowiem odmiany charakteryzujące się odpornością na poziomie 2 i 3 na ten patogen. Ich uprawa prowadzi do niewielkiego porażenia kłosów, co efektywnie zmniejsza poziom toksyn w zebranym plonie. Zatem warto wybierać te ziarna, które są mniej podatne na Fusarium spp. Szczególnie dotyczy to zagrożenia przy występowaniu dużych opadów deszczu, lub przy nieprzewróconej glebie. Również ta praktyka będzie przydatna w kukurydzy stosowanej jako przedplon przed zbożami.

Inne sposoby na inwazję grzybami wywołującymi fuzariozę kłosłów

Ochrona kłosów zbóż przed fuzariozą jest szczególnie ważna przy temperaturach w ciągu dnia powyżej 18°C i opadach deszczu w czasie kwitnienia pszenicy czy innych zbóż. Należy wtedy zastosować fungicydy w stadium BBCH 61–63 w pełnej, niezmniejszonej dawce. Zmniejszone dawki jedynie „stresują” patogen i prowadzą do większej inwazji kłosów. A to wiąże się z wyższym poziomem toksyn w plonie. Warto wtedy zastosować mieszanki handlowe lub zbiornikowe zalecanych fungicydów o odmiennej zasadzie działania. Daje to 60–70% skuteczności w walce z chorobą. Nie należy zapominać również o zaopatrywaniu zboża w składniki odżywcze odpowiednio do wykazywanych potrzeb.