Rola obornika w użyźnianiu gleb i nawożeniu roślin. Ile składników w oborniku i pomiocie ptasim

Obornik to naturalny, przefermentowany nawóz organiczny składający się ze ściółki, kału i części moczu. W pierwszym roku azot z obornika wykorzystywany jest przeciętnie w 30 proc., w kolejnych dwóch latach dodatkowo 20-40 proc.

Rola obornika w glebie i roślinie

Obornik spełnia dwie podstawowe funkcje w glebie i roślinie:

• dostarcza materię organiczną, z której powstają w wyniku mikrobiologicznych przemian związki próchniczne, korzystnie oddziałujące na żyzność gleb, czyli ich adekwatności fizyczne, chemiczne i biologiczne,
• jest źródłem niezbędnych składników pokarmowych (makro- i mikroelementów) dla roślin.

Korzystny wpływ obornika na podane adekwatności gleb, a w następstwie na plony i jakość roślin uwidacznia się w dłuższym, choćby 3- letnim okresie od jego wniesienia.

Wartość nawozowa obornika jest zróżnicowana

Wyróżnia się następujące rodzaje obornika – podział w zależności od:

• pochodzenia – bydlęcy, świński, koński, owczy, kozi, drobiowy zwany też pomiotem ptasim;
• używanej ściółki – słomiasty, liściasty, trocinowy, torfowy, mieszany, itp.;
• stopnia przefermentowania (rozkładu) – świeży (słomiasty) oraz średnio, dobrze lub bardzo dobrze rozłożony, zwany też kompostem obornikowym.

Pochodzenie (rodzaj zwierząt), sposób przechowywania oraz udział kału, moczu i ściółki w oborniku decyduje o jego składzie i wartości nawozowej.

W odchodach bydlęcych stosunek kału do moczu wynosi średnio 1:0,55; w świńskich 1:1,6; w końskich 1:0,4. Kał zawiera stosunkowo mało potasu, zwłaszcza bydlęcy, zaś dużo fosforu, podczas gdy mocz duże ilości potasu, zaś niewielkie fosforu.

Mocz nie jest w całości zatrzymywany przez ściółkę (z wyjątkiem obór głębokich), stąd skład i wartość nawozowa obornika jest zmienna i zależy również w dużym stopniu od zawartości suchej masy i sposobu jego przechowywania.

Pomiot ptasie – nie przesadzaj z dawką

Największą koncentracją składników pokarmowych wyróżnia się pomiot ptasi, zwłaszcza kurzy i indyczy, następnie od ptaków wodnych (kaczek i gęsi) oraz kolejno: owczy, koński, świński i bydlęcy. Wpływa to na jego dawki – od 10 do 35 t/ha.

W praktyce przyjmuje się, iż obornik mieszany, a więc pochodzący spod różnych zwierząt, zawiera średnio (w proc.): 0,5 azotu (N) i wapnia (CaO), 0,3 fosforu (P₂O₅), 0,7 potasu (K₂O), 0,19 magnezu (MgO) i 0,08 siarki (S) oraz wszystkie mikroelementy.

Stąd w dawce 30 t/ha wnosi się przeciętnie do gleby (po jego mineralizacji): 150 kg N i CaO, 90 kg P₂O₅, 210 kg K₂O, 57 kg MgO i 24 kg/ha S. Te ilości powinny zaspokoić potrzeby pokarmowe większości roślin.

Wykorzystanie składników z obornika

Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż podobnie jak z nawozów mineralnych, poszczególne składniki nie są wykorzystywane w 100 proc. W pierwszym roku azot z obornika wykorzystywany jest przeciętnie w 30 proc., zaś w kolejnych dwóch latach dodatkowo 20-40 proc., reszta jest tracona w wyniku ulatniania do atmosfery oraz wymywania.

Fosfor i potas są w zbliżonym stopniu przyswaja z obornika i nawozów mineralnych, z tym iż w pierwszym roku P w 30 proc., zaś K w 65 proc. Pozostałe ilości (ale nie 100 proc.) w kolejnych 2-3 latach. Stąd przy niskiej zasobności gleby konieczne jest dodatkowe nawożenie mineralne.

Obornik zaleca się pod rośliny o długim okresie wegetacji (okopowe, kukurydza, rzepak ozimy) i większych wymaganiach pokarmowych. Niemniej w gospodarstwach dysponujących większą ilością, może być także stosowany w mniejszych dawkach, także pod zboża.

Powinien być wywożony w dnie chłodne, bezwietrzne, pochmurne, a choćby podczas niewielkich opadów, po czym jak najszybciej przyorany, by zapobiec stratom azotu. Na glebach lżejszych na głębokość 15-18 cm, zaś na zwięźlejszych do 15 cm.

Zawartość i ilość wnoszonych makroelementów w podanej dawce obornika

Ilość wnoszonych mikroelementów (w g) w podanej dawce obornika