13 godzin temu
O wykorzystaniu form azotu przez rośliny decyduje w dużym stopniu odczyn gleby. Niektóre z nawozów działają zakwaszająco na glebę.
Korzenie roślin pobierają azot w dwóch podstawowych formach: azotanowej, czyli saletrzanej (NO3-) oraz amonowej (NH4+). O tym, jak gwałtownie wykorzystany może być azot z nawozu decyduje jego forma jak i środowisko, w którym go użyliśmy, czyli też odczyn gleby.
W glebach kwaśnych lepiej pobierana jest forma azotanowa NO3-, a na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego forma amonowa NH4+.
Nawozy amonowe najbardziej zakwaszają glebę i dlatego nie powinny być stosowane pod rośliny nie znoszące zakwaszenia, a szczególnie na glebach lekkich i kwaśnych.
Nawozy saletrzano-amonowe (saletra amonowa, saletrzaki) mogą być stosowane zarówno przedsiewnie (wiosną na krótko przed siewem roślin) jak i pogłównie wiosną pod oziminy i rośliny jare. Saletra amonowa nieznacznie zakwasza, natomiast saletrzaki nie wywierają wpływu na odczyn gleby. Saletry są łatwiej pobierane na glebach kwaśnych lub lekko kwaśnych.
Mocznik to nawóz azotowy (46 proc. N) w formie amidowej (NH2). Mocznik może być stosowany przedsiewnie i również pogłównie. Nawóz z powodzeniem wykorzystujemy pod wszystkie uprawy polowe, także pod użytki zielone.
Mocznik pogłównie stosujemy na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6,0-6,5) – w takich warunkach wykorzystanie mocznika jest najlepsze. Możliwość pogłównego stosowania mocznika w tych warunkach wynika z szybkiego pojawiania się w glebie NO3- na skutek nitryfikacji NH4+. Stosowany pogłównie mocznik w porównaniu do saletry amonowej działa wolniej co warunkowane jest tempem jego hydrolizy w glebie.
Tuż po zastosowaniu mocznika pH gleby nieznacznie wzrasta. Stąd długotrwałe stosowanie mocznika wpływa niekorzystnie na zakwaszenie gleby. Wprawdzie w wyniku dalszych przemian i reakcji zostają uwolnione do gleby jony wodoru odpowiedzialne za obniżenie odczynu, to jednak mocznik uważany jest za nawóz zakwaszający glebę i nie powinno się go stosować na gleby kwaśne.
Unikamy też podawania mocznika na gleby świeżo zwapnowane i zasadowe. W warunkach odczynu zasadowego dochodzi do przemian azotu z mocznika w amoniak (NH3). Jest to forma gazowa azotu, która łatwo ulatnia się do atmosfery – szybciej przy wysokiej wilgotności i podwyższonej temperaturze. Przemiany azotu z mocznika w amoniak są główną przyczyną strat azotu i zarazem mniejszej efektywności nawożenia mocznikiem. Stąd też obecność w nawozach mocznikowych inhibitora ureazy, który hamuje proces nitryfikacji.
