Światowy rynek pomidorów. Jak kształtują się ceny, podaż i popyt?

Światowy rynek pomidorów w tym sezonie pozostaje pod presją. Jest to spowodowane większą podażą i spadkiem popytu ze strony konsumentów. choćby we Włoszech, znanych z dużego spożycia tych warzyw, popyt pozostaje relatywnie niski. W konsekwencji, na wielu rynkach w Europie obserwuje się spadek cen pomidorów w drugiej połowie maja 2024 r. Dodatkowo na rynku europejskim konkurencję i presję cenową zwiększają dostawy pomidorów z Hiszpanii, Turcji i Maroka.

Jak kształtują się podaż, popyt i ceny u głównych producentów pomidorów na świecie? Jakie tendencje dominują na rynkach poszczególnych państw na przełomie maja i czerwca 2024 r.? Sprawdzamy.

Niskie ceny pomidorów w Holandii i Belgii

Minionej zimy w holenderskich szklarniach zwiększył się areał upraw z doświetlaniem asymilacyjnym. Ponadto w różnych lokalizacjach zapoczątkowano nowe, doświetalne uprawy, z których zbiory rozpoczną się tego lata. Generalnie w tym sezonie wielu plantatorów powróciło także do tradycyjnych terminów uprawy. Jednak wiosna była wyjątkowo ciemna, przez co w szklarniach w Holandii i Belgii nastąpiły opóźnienia w produkcji. W kwietniu poprawiła się sytuacja związana z warunkami świetlnymi. W niderlandzkich i belgijskich szklarniach uprawia się coraz więcej odmian odpornych na ToBRFV. Ze względu na preferencje konsumentów, plantatorzy zwracają także uwagę na jakość i walory smakowe pomidorów.

Ceny pomidorów w kwietniu br. przez dość długi okres utrzymywały się na poziomie znacznie niższym niż średnia z ostatnich pięciu lat. W relacji do poprzedniego roku spadek cen dotyczył szczególnie pomidorów gronowych i oferowanych luzem. W maju ceny nieco wzrosły i zrównały się ze średnią pięcioletnią. Jednak w związku z opóźnieniem sezonu, pojawiły się nowe wyzwania na rynku pomidorów.

Stagnacja popytu na rynku pomidorów we Włoszech

Uprawa pomidorów szklarniowych we Włoszech znajduje się w tej chwili w fazie przejściowej. Mianowicie, kończą się uprawy zimowe i rozpoczynają uprawy letnie w krótkich cyklach. Od połowy maja br. ceny hurtowe pomidorów na Sycylii gwałtownie spadają. Główną przyczyną kryzysu jest stagnacja popytu. Ale nie tylko. Bowiem dochodzi do tego konkurencja ze strony Hiszpanii, ale przede wszystkim Turcji i Maroka. Ponieważ w sytuacji spadku popytu, włoscy sprzedawcy detaliczni wolą się zaopatrywać w tańszy towar za granicą. I pomimo, iż ceny hurtowe marokańskich pomidorów kilka różnią się od cen pomidorów włoskich, to jednak zwiększona podaż na rynku powoduje spadek cen pomidorów w całym regionie śródziemnomorskim.

Na przykład ceny pomidorów koktajlowych na sycylijskich rynkach hurtowych są już w tej chwili poniżej kosztów produkcji i wahają się od 0,30 do 0,80 euro/kg. Ponadto są już zapytania od przetwórców oferujących 0,20–0,25 euro/kg. Ceny w segmentach Pixel i Piccadilly wahają się od 0,30 do 0,70 euro/kg. Zaś stawki oferowane za pomidory śliwkowe wynoszą od 0,50 do 1,00 euro/kg. Na innych włoskich rynkach hurtowych oprócz różnych rodzajów włoskich pomidorów dostępne są również holenderskie pomidory gronowe (po 1,05–1,40 euro/kg) i marokańskie pomidory sałatkowe (po 1,05 euro/kg).

Nadpodaż pomidorów w Niemczech

Na rynku niemieckim podstawą asortymentu są pomidory holenderskie i belgijskie. Dostawy uzupełniają pomidory z Niemiec, Hiszpanii i Włoch. W tym sezonie wyraźnie wzrosła podaż tych warzyw na rynku, która często przewyższała popyt. W efekcie, doszło do nadpodaży na rynku, co zmusiło handlowców do obniżania cen. Na rynku pomidorów gronowych dominują Belgia (47%) i Holandia(44%). Z kolei w przypadku pomidorów koktajlowych, rynek jest bardziej podzielony pomiędzy Holandię (38%), Włochy (27%) i Belgię (23%).

Rynek pomidorów we Francji odczuwa konkurencję

Duża podaż pomidorów występuje także na rynku francuskim. Z kolei popyt ze strony konsumentów jest osłabiony, na co wpływa niezbyt ciepła pogoda, liczne święta państwowe w maju i ograniczony budżet gospodarstw domowych pod koniec miesiąca. W rezultacie, szala przechyliła się na stronę podaży, co wpłynęło na obniżenie cen. Pod koniec maja br. ceny są niższe w porównaniu z ubiegłorocznymi. Na przykład cena pomidorów gronowych spadła w ciągu dwóch dni o 0,20 euro/kg. Ponadto dużą konkurencję na rynku stanowią pomidory z Holandii i Belgii. Hiszpania nie odgrywa już większej roli, bowiem pomidorów z tego kraju już się kończą. Natomiast w segmencie pomidorów koktajlowych w tym sezonie panuje silna konkurencja ze strony Maroka. Było to m.in. powodem kilku protestów producentów pomidorów we Francji.

Kończy się sezon zbiorów w Hiszpanii

Import pomidorów z Maroka wraz z dostawami z innych źródeł przyczynił się do znacznego spadku cen w Almerii podczas zimowej kampanii pomidorowej. Początek kampanii był bardzo dobry, ale od końca grudnia/początku stycznia notowano obniżenie cen pomidorów. Korzystna pogoda w Maroku spowodowała nadwyżkę produkcji. Jak zauważają producenci pomidorów z Almerii, Europa nie ma kontroli nad tym co jest sprowadzane na unijny rynek. A dodatkowo Hiszpania straciła rynek brytyjski na rzecz Maroka, bowiem Wielka Brytania kupuje niemal wyłącznie pomidory z Maroka.

W tej sytuacji hiszpańscy plantatorzy planują przyspieszyć kolejną kampanię i wcześniej zacząć nowe nasadzenia. Tak, aby wejść na rynek o miesiąc bądź choćby 40 dni wcześniej niż w tegorocznej kampanii. Ponadto plantatorzy z Almerii chcą postawić na odmiany z segmentu specjalności, które pozwolą wyróżnić się na rynku. Planują m.in. uprawę pomidorów malinowych, które będzie można eksportować np. do Polski.

Opóźniony start Maroka i jego konsekwencje

Sezon na pomidory w Maroku dobiegł już końca dla większości odmian, z wyjątkiem późnych odmian eksportowanych latem. Z powodu fali wczesnych upałów w tym sezonie nastąpiło opóźnienie produkcji, wynoszące od 2 tygodni do 1 miesiąca, w zależności od odmiany. Następnie, w dalszej części sezonu wolumen zbiorów gwałtownie wzrósł ze względu na wyjątkowo ciepłą pogodę. Efektem późniejszego wejścia na europejski rynek marokańskich pomidorów był spadek cen średnio o 30%. Bowiem pomidory z Maroka trafiły na europejskie rynki w czasie, kiedy dostępne już były krajowe dostawy. Głównymi odbiorcami marokańskich pomidorów są Francja, Wielka Brytania i Holandia. Doprowadziło to do nasilenia wrogości wobec marokańskich pomidorów we Francji i Hiszpanii. Demonstracje i niszczenie marokańskich ciężarówek skłoniły marokańskie stowarzyszenia producentów i rząd Maroka do podjęcia kroków prawnych w Hiszpanii.

Następny sezon w Maroku ma rozpocząć się wcześniej. Za to w wyniku osłabienia wirusa ToBRFV można się spodziewać większej produkcji pomidorów od tegorocznej. Bowiem wydaje się, iż wirus ToBRFV zwolnił. Podczas gdy w zeszłym sezonie szkody wyniosły około 40%, w obecnym było to średnio 5%, przy czym różnice zależały od lokalizacji i hodowcy. Marokańscy plantatorzy planują także redystrybucję odmian. Mianowicie, zmniejszy się udział pomidorów z różnych segmentów, którymi rynek w tym sezonie jest nasycony na rzecz klasycznych, kulistych owoców. Gdyż według nich w przyszłym sezonie nastąpi powrót zainteresowania pomidorami okrągłymi.

Nieco niższe ceny pomidorów w Ameryce Północnej

W Ameryce Północnej ceny pomidorów są nieco niższe w relacji do ubiegłorocznych. W Stanach Zjednoczonych w ciągu najbliższych dwóch tygodni nastąpi zmniejszenie dostaw krajowych pomidorów i pogorszenie jakości. Na co wpływ ma deszczowa pogoda na Florydzie oraz chłodna i pochmurna pogoda w Kalifornii. W połowie czerwca przewiduje się, iż dostępność ulegnie poprawie. Bowiem wówczas inne stany rozpoczną zbiory, m.in. Tennessee i Arkansas, a później New Jersey i Pensylwania.

W północnym Meksyku trwa pełnia zbiorów, a dostawy potrwają do połowy lipca. Popyt na meksykańskie pomidory jest bardzo dobry, podobnie jak ceny. Te bowiem wahają się od 12 do 16 dolarów/kg. Jednak spodziewana jest korekta cen, gdyż ciepła pogoda wpływa na zwiększenie produkcji, a ponadto kolejni producenci wchodzą w pełnię owocowania. Pomidorów więc na rynku będzie więcej.

Mniejsza podaż pomidorów w Republice Południowej Afryki

W Republice Południowej Afryki według analityków rynkowych ceny pomidorów pozostają w trendzie spadkowym. Tendencja cenowa pomidorów utrzymuje się na poziomie podobnym, jak w 2022 r. W ubiegłym tygodniu (21. tydzień 2024 r.) cena pomidorów spadła o niemal 30% do około 12,50 randów/kg i przewiduje się jej dalszy spadek. Przy czym jest dość duża różnica między ceną pomidorów dużych a małych i średnich.

Jednak mimo obniżających się cen, przez cały czas są one o 70% wyższe niż w ubiegłym roku. Przyczyną jest mniejsza podaż, szczególnie dużych pomidorów i pomidorów niszowych. Sezon pomidorowy w Western Cape zwykle trwał do maja, ale w tym roku skończył się wcześniej. W prowincji Limpopo zbiory są niewielkie w wyniku nadmiernych upałów późnym latem. Dodatkowo w tym sezonie część producentów odeszła od uprawy pomidorów, z powodu dużego rozprzestrzenienia się skośnika pomidorowego (Tuta absoluta), z którym nie ma jak walczyć.

Rynek pomidorów w Chinach notuje wzrost cen

Z kolei w Chinach ceny pomidorów są wyższe niż w tym samym okresie w poprzednich latach. Wynika to z niższych plonów w kluczowych regionach produkcyjnych, takich jak Szanghaj i Zhejiang. Niskie temperatury w tych regionach uprawy wpłynęły na wolniejsze tempo wiązania owoców pomidora i doprowadziły do spadku plonów. W ostatnim czasie, wraz ze wzrostem temperatury sprzedawcy rozpoczęli aktywną sprzedaż. Jednak w porównaniu z poprzednimi latami handlowcy zgłaszają znaczne zmniejszenie wolumenu produkcji. Przez to dostawy pomidorów wysokiej jakości są ograniczone, a ich ceny utrzymują się na poziomie 4,4–4,8 jenów/kg.

Ze względu na zmniejszoną wczesną podaż lokalnych pomidorów w Szanghaju, na rynku obecne są pomidory z innych obszarów produkcyjnych, takich jak Qingzhou, Yucheng i Shouguang. Cena hurtowa utrzymuje się na stabilnym poziomie 95–100 jenów/18 kg i jest to o 10–15 jenów/kg więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Warto dodać, iż w tym roku zwiększył się udział pomidorów zorientowanych na smak. Cena rynkowa pomidorów prowansalskich wynosiła 80–85 jenów/10 kg, a pomidorów truskawkowych — 60–65 jenów/5 kg.

Źródło: freshplaza.com