Termin siewu kukurydzy. Kiedy i jak siać kukurydzę na ziarno i kiszonkę?

Kukurydzę siejmy możliwie wcześnie, ale nie przyspieszajmy nadmiernie siewu. Także opóźnianie terminu siewu nie jest wskazane. Kiedy najlepiej siać kukurydzę i na jaką głębokość? Kiedy siać ziarno flint, kiedy dent?

Kiedy siać kukurydzę?

Decyzję o siewie podejmujemy na podstawie pomiarów temperatury gleby na głębokości siewu. W celu pomiaru temperatury wykopujemy dołek na głębokość kilkunastu cm, umieszczamy termometr (w dołku) w poprzek gleby, poziomo na głębokości wysiewu ziarna. Gdy termometr umieszczony w glebie wskazuje 8°C wówczas mamy dobry moment na siew kukurydzy.

Najlepszym praktycznym wskaźnikiem osiągnięcia takiej temperatury jest początek kwitnienia mniszka lekarskiego (popularnie dmuchawca), czereśni, porzeczki czerwonej, tarniny czy faza od pełni do końca kwitnienia starca zwyczajnego.

Temperatura przy siewie

Niektóre odmiany kukurydzy kiełkują już od 6°C i można je w takiej temperaturze siać. Przy czym wówczas uwzględniamy prognozy pogody, które powinny wskazywać tendencję wzrostową dla temperatur. jeżeli nie zapowiadają ocieplenia lepiej odczekać, aż gleba się ogrzeje do 8°C. Pamiętajmy, iż w temperaturach poniżej 10°C wzrost kukurydzy jest powolny.

Panująca temperatura po siewie ma wpływ na tempo wchodów roślin. Przy 7-11°C kukurydza wschodzi po 15-17 dniach, przy 21°C po 5-6 dniach.

Kiedy siać ziarno flint, kiedy dent?

W chłodniejszą glebę siać można odmiany o ziarnie typu flint, które odznaczają się dobrym wigorem wiosennym i kiełkują już od 6°C. Z ziarnem typu flint spotkamy się u odmian wczesnych i średnio wczesnych, których potencjał plonowania kilka odbiega względem odmian późniejszych.

Odmiany o ziarnie typu dent wymagają ogrzanej gleby na głębokości siewu – optymalna temperatura to ok. 10ºC. Z ziarnem typu dent mamy do czynienia u odmian średnio wczesnych i średnio późnych, o wysokim potencjale plonowania. Siejąc denty w nieogrzaną glebę, narażamy ziarno na długie zaleganie w glebie i uszkodzenia powodowane przez patogeny w niej bytujące.

Wczesny termin siewu

Kukurydza zasiana zbyt wcześnie, tj. na początku kwietnia trafia w wilgotną, ale zimną jeszcze glebę. Ziarno wówczas długo leży w glebie, bardzo wolno kiełkuje. W takich warunkach, zwłaszcza gdy jest wilgotno, kiełkujące rośliny gwałtownie atakowane są przez bakterie i grzyby.

Przy bardzo wczesnym siewie wydostające się nad powierzchnię roślinki (koleoptyl) zagrożone są w większym stopniu wiosennymi przymrozkami. Wprawdzie niektóre odmiany znoszą przymrozek choćby do -8°C, ale pod warunkiem, iż łodyżka (mezokotyl) jest wciąż pod ziemią.

Przy wczesnych siewach kukurydzy przydatny jest „cold test” – przebadanie zdolności kiełkowania ziarna i wigoru siewek w niskiej temperaturze. Wynik otrzymujemy w procentach – im wyższy proc., tym lepiej. Takie testy wykonują firmy hodowlano-nasienne dla swoich odmian, czy dystrybutorzy nasion. U nich powinniśmy dopytywać, jak zachowuje się dana odmiana w chłodnych warunkach w okresie wzrostu początkowego.

Zalety wczesnego kwietniowego siewu

Wczesny – kwietniowy siew ma swoje zalety. Kukurydza siana wcześnie może w większym zakresie korzystać z wilgoci po okresie zimowym. W tym sezonie, jeżeli w najbliższym czasie nie wystąpią opady deszczu odkładanie terminu siewu może być znaczącym błędem.

Kukurydza wcześnie siana ma dłuży okres rozwoju wegetatywnego, dzięki czemu rośliny mogą lepiej plonować. Wprawdzie przy wczesnym siewie wschody są dość powolne to jednak rośliny zyskują na długości wegetacji i lepiej się korzenią. Dobrze rozwinięty, prawidłowo zbudowany sytemu korzeniowy pozwala na lepsze odżywienie roślin.

Optymalny termin siewu w Polsce

Za optymalny termin siewu kukurydzy uznaje się III dekadę kwietnia. Jednakże każdorazowo jest on uzależniony od warunków pogodowych w danym roku uprawy. Najlepiej jest siać możliwie wcześnie, ale też nie przyspieszać nadmiernie terminu siewu.

Rolnicy z regionów najcieplejszych, tj. w okolicach Dolnego Śląska do siewów przystępują najwcześniej – ok. 10 kwietnia. Z kolei najpóźniej, czyli w I dekadzie maja, sieją rolnicy na północy kraju i w rejonie podgórskim.

Późny termin siewu kukurydzy

Jeśli decydujemy się na siew w terminie opóźnionym, to wybieramy odmiany wczesne i zmniejszamy normę wysiewu.

Rośliny siewów majowych mają tendencję do wydłużania wegetacji, zwiększania masy wegetatywnej i jednocześnie słabszego zawiązywania ziarna, przez co niżej plonują. Dlatego nie powinno się opóźniać terminu siewu kukurydzy przeznaczonej na ziarno. jeżeli wysiejmy kukurydzę na ziarno w terminie opóźnionym musimy liczyć się z niższym plonowaniem, ponieważ skraca się czas dojrzewania roślin.

Siew w maju jest możliwy dla odmian uprawianych na kiszonkę. Pamiętajmy, iż przy późniejszym siewie skraca się okres wegetacji roślin i wzrasta ryzyko związane z niepełnym dojrzeniem na jesieni. Stąd, jeżeli siejmy w terminie późniejszym to wybieramy odmiany wczesne i zmniejszamy normę wysiewu.

Przy uprawie kukurydzy w plonie wtórym (po zbiorze żyta na kiszonkę) dopuszczalny jest termin na przełomie II i III dekady maja: 18-25.05. w zachodniej Polsce i 20-22.05. w środkowo-wschodniej Polsce. Niektórzy rolnicy podejmują takie ryzyko i sieją późno, ale jeżeli rok będzie suchy to zbiory kukurydzy będą mizerne.

Przy bardzo późnym siewie kukurydzy na ziarno – np. na początku czerwca powodzenie uprawy stoi pod dużym znakiem zapytania, choćby jeżeli wybierzemy odmiany najwcześniejsze. O ile uda zebrać się ziarno to jest ono wilgotne, plon niski, rosną natomiast koszty suszenia.

Przy późnym siewie problem jest też z wodą. Późno siane rośliny korzystają już tylko z wody opadowej. Tymczasem okres krytyczny zapotrzebowania kukurydzy na wodę przypada ok. pomiędzy 20 czerwca – 25 sierpnia. W tym czasie w kraju występują najczęściej wysokie temperatury, jednocześnie rozkład opadów jest nierównomierny, mamy wysokie parowanie wody z gleby i roślin. W takich warunkach, przy deficycie wody dochodzi do zahamowania wielu procesów fizjologicznych decydujących o wzroście roślin i zaziarnieniu kolb.

Ponadto u roślin z siewu opóźnionego istnieje większe ryzyko trudności ze wschodami powodowane zaskorupieniem wierzchniej warstwy gleby. Wówczas skiełkowana kukurydza nie przebije się przez zaskorupioną warstwę i ma trudności z wyrośnięciem nad powierzchnię gleby (przeważnie na glebach cięższych). Podobnie jest, jeżeli ziarno kukurydzy wysiejmy za głęboko.

Głębokość siewu

Kukurydzę siejemy w zakresie głębokości 5-8 cm (najczęściej na ok. 5 cm). Głębokość siewu uzależniona jest od stanowiska, a konkretnie typu gleb i jej uwilgotnienia. W warunkach dobrego uwilgotnienia, na większości gleb siejemy na 5-6 cm, na glebach bardziej przesuszonych i lekkich umieszczamy ziarno na głębokości ok 8 cm. Ziarno powinno być przykryte minimum 4 cm gleby, dlatego nie siejmy płycej niż 4 cm. Siew na 9 cm i głębiej też nie jest zalecany, ponieważ na głębszych warstwy gleby są słabiej ogrzane, wydłuża się proces kiełkowania i wschodów. Kiełki maja dłużą odległość do pokonania, by wydostać się na powierzchnię, są bardziej narażone na atak bakterii i grzybów, często nie wybijają się na powierzchnię.

Dopasowanie odmian. FAO kukurydzy

Kukurydzę do siewu dobieramy na podstawie odpowiedniej klasy wczesności (FAO) dostosowanej do rejonu. Przy wyborze odmiany uwzględniamy kierunek użytkowania i przewidywany termin zbioru.

Liczba FAO informuje o długości okresu wegetacji jaki jest potrzebny, aby odmiana kukurydzy wytworzyła suchą masę. W kraju liczba FAO ustalana i nadawana jest w procesie rejestracji odmian przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Na podstawie liczby FAO odmiany są rekomendowane do uprawy w odpowiednich rejonach kraju na terenie województw.

Klasy wczesności kukurydzy

FAO do 190 – odmiany bardzo wczesne

FAO 200-220 – odmiany wczesne

FAO 230-250 – odmiany średnio wczesne

FAO 260-290 – odmiany średnio późne

FAO od 300 – odmiany późne

Im odmiana jest wcześniejsza, tym okres wegetacyjny jest krótszy. Z wczesnością związana jest plenność kukurydzy. Odmiany wcześniejsze plonują niżej od późniejszych, ale odznaczają się największym udziałem kolb i gwarantują wcześniejsze zebranie ziarna. Średnio późne mieszańce plonują o ok. 5-15 proc. lepiej od wczesnych. Najwyższym plonowaniem, a zarazem najmniejszym udziałem kolb charakteryzują odmiany późne. W warunkach naszego kraju zalecane są odmiany o wczesności do 280 FAO.

Pamiętajmy, kukurydzę siejmy możliwie wcześnie, w dostatecznie ogrzaną glebę. Nie przyspieszajmy nadmiernie siewu.