10 miesięcy temu
Oczyszczone ścieki zwykle uwalnia się do środowiska. Jednakże, zamiast je tracić, można wykorzystać do nawadniania upraw. Okazuje się, iż obecnie, kiedy zaczyna brakować wody dla upraw, to choćby takie jej źródło ma swoich zwolenników. A teraz jest łatwiej, ponieważ od czerwca obowiązuje europejskie rozporządzenie w sprawie ponownego wykorzystania wody.
Oczyszczone ścieki w rolnictwie pozwalają na ograniczenie zużycia słodkiej wody, szczególnie z ujęć podziemnych czy zbiorników retencyjnych. Dzięki temu łatwiej będzie zapewnić wodę dla upraw. Ponadto przyczyni się ono do ochrony zasobów wodnych niezbędnych dla ekosystemów wodnych i lądowych.
Czy rolnicy mogą wykorzystywać oczyszczone ścieki do nawadniania?
Celem nowego aktu prawnego jest między innymi zachęcenie do szerszego wykorzystywania oczyszczonych ścieków komunalnych do nawadniania w rolnictwie. Było to już możliwe we Flandrii przed wprowadzeniem prawa na poziomie unijnym. Ponowne wykorzystanie ścieków już z powodzeniem jest wdrożone w niektórych państwach członkowskich UE i innych częściach świata. Jednakże tylko 2,4% wszystkich oczyszczonych ścieków w UE się odzyskuje i ponownie wykorzystuje. Reszta trafia z powrotem do cieków wodnych.
Ilość odzyskanych oczyszczonych ścieków również różni się znacznie w zależności od państwa członkowskiego. Jedynie kilka państw odzyskuje prawie wszystkie oczyszczone ścieki (do 89%). Podczas gdy większość odzyskuje zaledwie niewielki procent (5%) lub w ogóle nie wykorzystuje ponownie wody z oczyszczonych ścieków. W związku z tym wydaje się, iż przez cały czas istnieje ogromny potencjał do bardziej efektywnego wykorzystania wody w państwach członkowskich UE.
Oczyszczone ścieki — zastosowanie
Oczyszczone ścieki można wykorzystywać do wielu różnych celów. Poza rolnictwem można ją wykorzystać do chłodzenia, jako wodę technologiczną w przemyśle lub na przykład do produkcji betonu. Jednakże oczyszczone ścieki można przede wszystkim stosować do nawadniania i zraszania w rolnictwie, w tym w ogrodnictwie. Właśnie takie zastosowania Unia promuje w swoim WRR. Jednakże w praktyce nie okazuje się to tak łatwe do wykonania, ponieważ odzyskana woda musi spełniać określone wymagania.
Wymagania jakościowe względem ścieków do nawadniania upraw
Jeszcze kilka lat temu firma Aquafin zajmująca się uzdatnianiem wody udostępniała rolnikom oczyszczoną wodę ściekową. Przykładowo w 2020 r. rolnicy wykorzystali 28,7 mln metrów sześciennych wody, którą oczyszczono do jakości wody rzecznej. Ponadto firma zainwestowała w punkty czerpania wody, skąd rolnicy mogli ją pobierać do nawadniania w czasach suszy.
Jednakże latem tego roku weszły w życie nowe przepisy europejskie. Określają one wymagania jakościowe, jakie musi spełniać woda, zanim będzie można ją wykorzystać do nawadniania. Okazuje się, iż te wymagania jakościowe zróżnicowano w zależności od przeznaczenia. Na przykład wymagania są bardziej rygorystyczne w przypadku upraw pomidorów niż ziemniaków.
Ścieki oczyszczone do jakości wody rzecznej nie spełniają wymagań jakościowych, które Unia ustaliła z wyprzedzeniem. Dlatego wstępnie oczyszczona woda wymaga dodatkowego etapu obróbki, który pozwoli usunąć z niej patogeny, takie jak np. Escherichia coli. Ponadto za każdym razem należy przeprowadzić ocenę ryzyka. Obejmuje ona monitorowanie z regularnym pobieraniem próbek, w celu zidentyfikowania zanieczyszczeń i związanego z nimi ryzyka. A te zanieczyszczania to oprócz mikroorganizmów m.in. także metale ciężkie, pozostałości leków lub tak zwane „wieczne chemikalia”, takie jak PFAS (związki per- i polifluoroalkilowe). Z analizy ryzyka wynika następnie, iż dodatkowy etap oczyszczania jest przez cały czas potrzebny. Jednakże z uwagi na wysokie koszty finalnego uzdatnienia wody z oczyszczonych ścieków, rolnicy nie mogą sobie na to pozwolić. Takiej wody nie można oczyścić dzięki pakietu „zrób to sam”. Niektóre mikrozanieczyszczenia są usuwane przy wykorzystaniu bardzo zaawansowanych technik oczyszczania, które wymagają poważnych inwestycji.
Jaka przyszłość czeka rolnicze wykorzystanie oczyszczonych ścieków?
Choć przepisy mające m.in. zachęcać do ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków w rolnictwie dopiero niedawno weszły w życie, to dla samych rolników indywidualnych wydają się to praktycznie niemożliwe do zastosowania.
Jedynym sposobem na adekwatne wyegzekwowanie tej dyrektywy są projekty wspierane przez prywatne przedsiębiorstwa lub projekty demonstracyjne wspierane z finansów publicznych. Okazuje się, iż rolnicy chętnie skorzystają z takich oczyszczonych ścieków do podlewania, jeżeli będą one tańsze od świeżej wody. Takie wyniki dała m.in. ankieta przeprowadzona pomiędzy greckimi rolnikami.
Źródło: vilt.be
