1 miesiąc temu
Stany Zjednoczone zdają się posiadać dużą przewagę w prowadzonych przez siebie wojnach handlowych. Posiadają największy na świecie rynek zbytu, na którym wszystkie globalne firmy chcą być obecne. Mają deficyt handlowy prawie z każdym krajem co sugeruje, iż mają dużo mniej do stracenia na w konfliktach handlowych niż ich adwersarze.
Od stycznia mają też prezydenta, który nie bawi się w uprzejmości, rozmawia z pozycji siły i jest gotowy na szybką eskalację. Mogłoby się wydawać, iż wojny handlowe będą bardzo jednostronne: D.Trump będzie nakładał cła, a inne kraje będą szły na ustępstwa (Unia Europejska) lub po prostu zostaną odcięte od amerykańskiego rynku (Chiny).
Pozycja strategiczna USA jest jednak dużo bardziej skomplikowana niż mogłoby się wydawać. Dobrą tego ilustracją jest historia TikToka – popularnego medium społecznościowego rodem z Chin. TikTok ma 135 mln użytkowników w samych Stanach Zjednoczonych. Oznacza to, iż trzecie największe medium społecznościowe w USA (po Facebooku i Instagramie) jest kontrolowane przez głównego konkurenta tego kraju na arenie międzynarodowej: Chiny. To tak, jakby – przekładając to na relacje zimnowojenne – Związek Radziecki dysponował trzecią największą ogólnokrajową stacją telewizyjną w USA.
Nic więc dziwnego, iż TikTok jest w Stanach Zjednoczonych postrzegany jako zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Zarzutów jest wiele: od naruszenia prywatności, przez ogłupianie ludzi tanią rozrywką, po wpływanie na opinię publiczną po linii wygodnej dla Państwa Środka. Abstrahując od tego, na ile zasadne są te zarzuty, Stany Zjednoczone mają sporo dobrych powodów by zablokować TikToka na swoim terytorium. Chociażby ze względu na zasadę wzajemności: amerykańskie korporacje cyfrowe nie mają swobody działania w Chinach, więc dlaczego chińskie korporacje cyfrowe miałyby mieć swobodę działania w USA?
Nie jest tak, iż politycy USA nic w tej sprawie nie zrobili, ale też jak dotąd okazali się wyjątkowo nieskuteczni. Pomysł zmuszenia ByteDance do sprzedaży TikToka pojawił się już w 2020 r. i jego autorem był D.Trump. ByteDance postanowił się jednak sprzeciwić a krótko potem D.Trump przegrał wybory prezydenckie i sprawa przycichła. Choć administracja J.Bidena nie była wcale przychylna chińskiemu medium, to wstrzymała się od jakichkolwiek działań. W końcu Kongres uchwalił (głosami obu partii) ustawę wymuszającą sprzedaż TikToka, którą to ustawę Sąd Najwyższy uznał niedawno za zgodną z konstytucją. ByteDance (czytaj Chiny) po raz kolejny odmówił i D.Trump po raz kolejny ustąpił przesuwając deadline.
Skąd ta bezsilność amerykańskiego prezydenta? Jej źródłem jest – naszym zdaniem – fakt, iż zablokowanie TikToka niesie za sobą duże koszty polityczne. Liczba użytkowników tej aplikacji (135 mln) jest obiektywnie duża a wśród nich jest wiele osób autentycznie w nią zaangażowanych, część czerpie z niej też spore dochody. To elektorat, z którym amerykańscy politycy muszą się liczyć, choćby tak z pozoru niezależni jak D.Trump. Pokazuje to, iż Stany Zjednoczone prowadząc wojny handlowe nie mogą ignorować kosztów, jakie poniosą ich obywatele, nie tylko finansowych będących skutkiem ceł, ale także w postaci niewygody, jaką jest odcięcie od lubianego medium społecznościowego. Bitwa o TikToka pokazuje, iż USA nie mają aż tak dużej swobody w prowadzeniu wojen handlowych jak mogłoby się wydawać co sugeruje, iż ich przebieg nie będzie aż tak agresywny jak w kampanii wyborczej zapowiadał D.Trump.
Kalendarium sprawy TikToka:
- 2017: Powstaje TikTok – aplikacja do nagrywania krótkich filmików i dzielenia się nimi w internecie.
- Grudzień 2019: TikTok staje się drugą najczęściej ściąganą aplikacją na świecie (wg SensorTower). Pentagon zakazuje korzystania z TikToka wszystkim pracownikom armii USA, zarówno na służbowych jak i prywatnych telefonach.
- Sierpień 2020: Prezydent USA D.Trump ogłasza rozporządzenie zakazujące dokonywania jakichkolwiek transakcji przez amerykańskie firmy z TikTokiem. Dwa dni później nakazuje właścicielowi TikToka, firmie ByteDance, sprzedaż amerykańskich operacji TikToka w ciągu 90 dni.
- Listopad 2020: Mija termin 90 dni – ByteDance nie ustąpił. Trump przegrywa wybory prezydenckie i wydłuża deadline na sprzedaż TikToka bezterminowo.
- Kwiecień 2024: Kongres USA uchwala ustawę wymuszającą na ByteDance sprzedaż amerykańskich operacji TikToka pod sankcją zablokowania aplikacji. Ustawa przechodzi z dużym międzypartyjnym poparciem (352-65 w Izbie Reprezentantów i 79-18 w Senacie)
- Czerwiec-Lipiec 2024: Zarówno D.Trump jak i K.Harris zakładają konta na TikToku i zaczynają na nich prowadzić kampanię wyborczą
- Styczeń 2025: Sąd Najwyższy uznaje ustawę wymuszającą sprzedaż TikToka za zgodną z Konstytucją USA.
- 19 stycznia 2025: TikTok zostaje usunięty ze sklepów Apple i Google.
- 20 stycznia 2025: D.Trump podpisuje rozporządzenie wydłużające o 75 dni czas na sprzedaż TikToka. Aplikacja została odblokowana
- 5 kwietnia 2025: Minie najbliższy termin zablokowania TikToka.
Analizy Pekao
