Ceny cebuli 2023. Sprzedawać czy przechowywać do wiosny?

Uczestnicy rynku zastanawiają się czy sprzedawać cebulę teraz, jesienią, czy może przechować ją do zimy, a choćby wiosny. Co będzie bardziej opłacalne? Jakie są perspektywy dotyczące ceny cebuli 2023? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie.

Zobaczmy, jakie są przewidywania ekspertów rynkowych, jeżeli chodzi o ceny cebuli w okresie 2023/2024.

Co wpływa na ceny cebuli?

Cebula jest specyficznym produktem, bowiem charakteryzuje się brakiem elastyczności popytu. Jak wyjaśnia Andriy Yarmak, ekonomista w dziale inwestycji Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO):

Świeża cebula to produkt o całkowicie nieelastycznym poziomie popytu. Innymi słowy, jeżeli ceny cebuli wzrosną, jej spożycie nie spadnie gwałtownie, ponieważ w przepisach absolutnie nie ma nic, co mogłoby zastąpić cebulę. Podobnie, jeżeli ceny cebuli spadną do zera, nikt nie będzie jej spożywał przez to więcej. Tak naprawdę nie ma zbyt wielu podobnych produktów i na tym właśnie polega wyjątkowość cebuli.

Konsekwencją braku elastyczności popytu jest zwiększony poziom ryzyka w handlu cebulą. Bowiem w sytuacji, gdy produkcja przekroczy zapotrzebowanie, nikt nie będzie chciał cebuli, choćby za darmo. Z kolei jeżeli podaż cebuli na rynku jest niewystarczająca, nie ma wówczas ograniczeń co do wzrostu jej cen.

Wszystkie kraje można podzielić na kraje eksportujące cebulę i kraje importujące cebulę. Są też państwa, w których cebulę produkuje się mniej więcej w takiej ilości, jaka jest potrzebna do spożycia krajowego. U importerów na ceny cebuli ma wpływ sytuacja rynkowa w krajach, z których cebula jest sprowadzana. Zaś w przypadku eksporterów jest odwrotnie, ceny cebuli zależą od poziomu popytu i cen na rynkach państw, które są dostawcami tego warzywa. W związku z tym, bardzo ważne są również koszty logistyki.

Handel międzynarodowy cebulą

Światowy rynek cebuli jest wart około 4,2 miliarda dolarów amerykańskich, a jego wolumen wynosi 9–10 mln ton. Cebula jest uprawiana na całym świecie. Oznacza to, iż zawsze można znaleźć rynki zbytu dla tego produktu, pozostaje jedynie kwestia logistyki i jej kosztów.

Najwięksi globalni eksporterzy cebuli:

• Indie;
• Holandia;
• Chiny;
• Meksyk;
• Egipt;
• Stany Zjednoczone;
• Hiszpania;
• Peru;
• Afganistan;
• Polska;
• Uzbekistan;
• Turcja.

Największymi światowymi eksporterami są Indie i Holandia. Każdy z tych państw rocznie eksportuje od 1,5 do 2,0 mln ton cebuli. Jednak z jednym zastrzeżeniem. Mianowicie w Indiach sprzedawane są głównie odmiany cebuli czerwonej lub fioletowej oraz białej. Tradycyjna w Europie żółta cebula jest tam zdecydowanie mniej popularna. Stąd wpływ Indii na globalny rynek żółtej cebuli jest minimalny.

Z kolei do największych globalnych importerów cebuli, zaliczają się:

• Sri Lanka;
• Bangladesz;
• Malezja;
• Pakistan;
• Wietnam;
• Stany Zjednoczone;
• Wielka Brytania;
• Japonia;
• Polska;
• Kanada;
• Holandia;
• Niemcy.

Największymi światowymi importerami cebuli są Sri Lanka i Bangladesz. Jednak te kraje również importują głównie odmiany cebuli czerwonej/fioletowej i białej. Państwa te handlują głównie z Indiami i ich wpływ na rynek żółtej cebuli jest również minimalny. W tej samej kategorii są inne kraje azjatyckie, które znajdują się w pierwszej dziesiątce największych światowych importerów cebuli: Malezja, Pakistan i Wietnam. Chociaż tu udział żółtej cebuli jest już znacznie wyższy.

Czytaj również: Światowy rynek cebuli. Jaka jest aktualna sytuacja?

Główne problemy na rynku cebuli w okresie 2023/2024

Według analityków rynkowych, do głównych wydarzeń na światowym rynku cebuli w obecnym sezonie, które wpływają na ceny cebuli 2023 w skali globalnej, należą:

• susza w krajach Europy Północnej, przede wszystkim w Holandii i Niemczech, która już drugi rok z rzędu miała negatywny wpływ na plony cebuli;
• zakaz eksportu cebuli z Egiptu do końca 2023 r.;
• ograniczenia w eksporcie cebuli z Indii;
• obowiązujący od listopada 2022 r. zakaz eksportu cebuli z Turcji (który dotyczy choćby cebuli mrożonej i suszonej);
• gwałtowny wzrost powierzchni uprawy cebuli na Ukrainie, w Uzbekistanie, Gruzji, Kazachstanie, Mołdawii i innych krajach z tego regionu;
• wprawdzie w krajach UE powiększyła się powierzchnia uprawy cebuli, jednak nie zweryfikowano dotychczas doniesień o problemach z jakością cebuli spowodowanych niekorzystną pogodą w trakcie sezonu, m.in. w Polsce i krajach nordyckich.

Czy są jakieś reguły w kształtowaniu się cen cebuli?

Analizując dane dotyczące hurtowych cen cebuli na polskim rynku w ostatnim dziesięcioleciu, można zauważyć pewne powtarzające się reguły i tendencje w trakcie sezonu sprzedaży tego warzywa. Mianowicie najczęściej w nowym sezonie ceny startują z dość wysokiego poziomu, a następnie, w trakcie zbiorów i przybywania towaru na rynku, notowania pozostają w trendzie spadkowym. Jest to sezonowe zjawisko, typowe nie tylko na rynku cebuli. Następnie, późną jesienią i zimą ceny zachowują relatywnie stabilny poziom. Po czym, w miarę zmniejszania się zapasów w magazynach w miesiącach wczesnowiosennych (zazwyczaj od połowy marca, do końca maja) ceny wzrastają. Wiosenny wzrost notowań jest dość znaczący. Ceny wracają często do poziomu z początku sezonu sprzedaży, a choćby go przekraczają.

Jednak nie zawsze powtarza się taki scenariusz. W ostatnim dziesięcioleciu były sezony o zupełnie odmiennym kształtowaniu się cen. Przykładowo, w okresie 2018/2019 ceny cebuli wystartowały z przeciętnego poziomu, ale od początku października do samego końca okresu przechowywania notowania pozostawały w trendzie wzrostowym, osiągając wiosną niespotykany wcześniej poziom przekraczający 3,00 zł/kg.

Zupełnie inaczej było w okresie 2022/2023. Wówczas na początku sezonu ceny były dość wysokie (ok. 1,40 zł/kg). Następnie spadły do ok. 1,00 zł/kg, ale już w sierpniu zaczęły ponownie wzrastać do rekordowych wartości. Od października do końca stycznia notowania utrzymywały stabilny i wysoki poziom, przekraczający 2,00 zł/kg. Po czym w lutym zaczęły dynamicznie rosnąć. W ubiegłym sezonie ceny pobiły kolejne rekordy, osiągając w szczytowej fazie wzrostu, w marcu poziom powyżej 4 zł/kg.

Czytaj również: Co się dzieje z cenami cebuli? Jakie prognozy?

Jaki będzie sezon 2023/2024?

A jaki będzie sezon 2023/2024 i ceny cebuli w nadchodzących miesiącach? W tym roku notowania wystartowały z dość wysokiego poziomu około 1,70 zł/kg. I mimo pewnych wahań oraz widocznej w ostatnim miesiącu tendencji spadkowej, przez cały czas utrzymują się na zbliżonym, dość wysokim poziomie. Zdaniem analityków rynkowych, raczej nie ma co liczyć na powtórkę z ubiegłego sezonu, czyli na bardzo szybkie pojawienie się trendu wzrostowego cen polskiej cebuli i osiąganie rekordowych wartości notowań. Taki scenariusz od początku tego sezonu miał nikłe prawdopodobieństwo, ponieważ na rynku europejskim cebuli jest więcej niż rok temu.

Jednak wydaje się, iż nie ma podstaw do poważnych obaw co do dużego spadku cen cebuli w tym sezonie. Wprawdzie na rynku widoczny jest wzrost podaży krajowej cebuli z tegorocznych zbiorów, co stwarza presję na zniżkę cen. W Holandii cebula również pozostaje relatywnie droga, ale jej ceny aktualnie spadają. Na tyle, iż mógł pojawić się import cebuli z tego kraju, choć odrębną sprawą pozostaje jakość holenderskiej cebuli. Na polskim rynku jest też tańsza od polskiej cebula z Uzbekistanu (1,30–1,50 zł/kg). Pod koniec września pojawiły się też oferty na cebulę z Białorusi, w cenach porównywalnych z cenami polskiej cebuli (1,90 zł/kg). Z tych względów tendencja spadkowa jest raczej oczywista.

Jak donoszą eksperci rynkowi, większość producentów towarowych i uczestników rynku zachowuje jednak spokój. Bowiem dominuje pogląd, iż również w bieżącym sezonie w miarę gwałtownie zakończy się tendencja zniżkowa cen polskiej cebuli. Być może średnia cena nie przebije rekordowych, ubiegłorocznych wartości, ale może się kształtować na pułapie zbliżonym do zeszłorocznego. Taki scenariusz wspierają szacunki zbiorów podane przez GUS, które potwierdzają niższe tegoroczne plony cebuli w Polsce.

Czy wiosną ceny cebuli znowu będą rekordowe?

Ponieważ z tych powodów duża część producentów zechce wstrzymać się ze sprzedażą cebuli w oczekiwaniu na wyższe ceny, można się spodziewać, iż jesienią na rynku produktów będzie mniej, a jednocześnie utrzyma się relatywnie wysoki popyt, co nie pozwoli na znaczące obniżki cen cebuli. Jednak wszystko będzie zależało od rozwoju sytuacji na rynku międzynarodowym. Na sytuację i ceny polskiej cebuli może wpłynąć na przykład gwałtowny wzrost produkcji cebuli w takich krajach, jak Mołdawia, Ukraina, Gruzja czy Uzbekistan. W krajach tych obserwuje się ponadto wzrost zainteresowania wynajmem obiektów magazynowych do przechowywania cebuli. Bardzo prawdopodobne jest, iż zapasy cebuli w tym rejonie będą rekordowe, co może wywołać presję spadku cen lub przynajmniej obniżenia dynamiki ich wzrostu w drugiej części sezonu.

Oczywiście mogą zdarzyć się różne katastrofy pogodowe i polityczne, których nie da się przewidzieć, a które mogą spowodować istotne zmiany w sytuacji rynkowej. Również w każdym kraju sytuacja może się nieco różnić. Decyzja odnośnie tego, kiedy sprzedawać cebulę jest indywidualna dla wszystkich przedsiębiorstwa. Aby ją podjąć, konieczne jest obliczenie kosztów logistyki, zapasów, zużycia oraz innych czynników. Przedstawione informacje być może pomogą w tych ocenach.

Czytaj również: Ceny cebuli na dziś (16.10.2023 r.)

Źródło: east-fruit.com, fresh-market.pl