10 miesięcy temu
W październiku po apelu EKR Francja mimo wszystko ogłosiła ambitny projekt zmniejszenia zużycia środków ochrony roślin o połowę. Sprawdźmy, jak się ma choćby 50% redukcja zużycia pestycydów w zachodnich krajach UE do obecnego stosowania ś.o.r. w Polsce.
Jeśli we Francji nastąpi choćby 50% redukcja zużycia pestycydów, to osiągnie ona adekwatnie stan, jaki jest w tej chwili w Polsce. Natomiast jest wiele państw zachodniej Europy, w których wciąż będzie się zużywało więcej ś.o.r. niż to ma miejsce przy 100% teraźniejszym zużywaniu pestycydów przez polskich rolników.
EKR apelowała o zmniejszenie redukcji i wydłużenie terminu
W październiku Europejska Komisja Rolnictwa zaapelowała o obniżenie celów redukcji stosowania środków ochrony roślin z 50% do 35%. Dodatkowo wniosła o przesunięcie terminu osiągnięcia tego celu w UE o 5 lat. Czyli nie, jak dotychczas planowano, o uzyskanie tego w 2030 r., ale odroczenie na 2035 r. Taka liberalizacja stanowiska jest podyktowana względami praktycznymi, polegającymi na możliwości wdrożenia nowych zasobów i alternatywnych rozwiązań. Wszystko po to, aby mimo wszystko utrzymać bezpieczeństwo żywnościowe Unii.
Francja — prymusem w spełnieniu założeń KE
Jeśli chodzi o zmniejszenie wykorzystania środków ochrony roślin, to Francuzi ogłosili ambitny plan, iż u nich nastąpi 50% redukcja pestycydów i to właśnie do 2030 r. Tym samym mają zamiar udowodnić, iż pierwotne zamierzenia KE są możliwe do zrealizowania.
Aby osiągnąć taki cel, rząd Francji przeznacza 250 mln euro na transformację, z produkcji konwencjonalnej na metody bardziej „ekologiczne”. Według niego rolnicy będą się szkolili, inwestowali, doposażali park maszynowy w sprzęt wspierający praktyki agroekologiczne.
A co o takich ambicjach rządu myślą bezpośrednio zainteresowani?
Organizacja rolnicza FNSEA (Federation Nationale des Syndicats d’Exploitants Agricoles) krytycznie oceniła zamierzenia rządu republiki. Zwróćmy uwagę tylko na jeden aspekt, mianowicie w 2022 r. zużycie chemicznych środków ochrony roślin we Francji wzrosło r./r. Ściśle mówiąc, wzrost wyniósł 3,5% wobec 2021 r.
50% redukcja zużycia pestycydów — czy to możliwe?
W maju br. Eurostat opublikował raport dotyczący sprzedaży środków ochrony roślin w krajach unijnych w 2021 r. Łącznie w UE rolnicy kupili 355 175 ton pestycydów. Wobec roku 2020 oznaczało to 2,7% wzrost.
Jeśli chodzi o rodzaje, największą „popularnością” cieszyły się środki zwalczające choroby (44% wszystkich zakupionych). Na drugim miejscu uplasowały się herbicydy i desykanty (34%). Trzecia pozycja przypadła insektycydom i akarycydom (14%).
Biorąc pod uwagę, kto najwięcej nabył środków ochrony roślin, prym wiedzie Hiszpania (21%). Wyżej przytaczana ambitna Francja kupiła raptem o 1% mniej środków ochrony roślin niż pierwsza Hiszpania. Na najniższym stopniu podium ex aequo znalazły się Niemcy i Włochy.
A co z rzeczywistą chęcią redukcji kupna środków ochrony roślin, co poniekąd łączy się z ograniczeniem zużycia? Spośród ww. krajów, będących głównymi producentami rolnymi w UE, jedynie Włochom udało się uzyskać ujemny bilans r./r. Mianowicie w porównaniu z 2011 r. spadek sprzedaży pestycydów wyniósł we Włoszech -29%.
Zużycie substancji czynnych w krajach UE
Prof. dr hab. Marek Mrówczyński z IOR-PIB w Poznaniu i PSOR zaprezentowali w sierpniu br. dane (co prawda z 2020 r.) dotyczące ilości zużycia substancji czynnych (s.cz.) w poszczególnych krajach UE.
Niekwestionowanym liderem od lat pozostają Niderlandy.
Ilość zużytych substancji czynnych (w kg/ha), w poszczególnych krajach UE:
- Holandia (Niderlandy) — 8,8 kg s.cz./ha;
- Irlandia — 6,9 kg s.cz./ha;
- Belgia — 6,7 kg s.cz./ha;
- Portugalia — 5,8 kg s.cz./ha;
- Włochy — 5,2 kg s.cz./ha;
- Słowenia — 5,0 kg s.cz./ha;
- Hiszpania — 4,4 kg s.cz./ha;
- Francja — 4,0 kg s.cz./ha;
- Niemcy — 3,79 kg s.cz./ha;
- Grecja — 3,5 kg s.cz./ha;
- Węgry — 2,5 kg s.cz./ha;
- Polska — 2,1 kg s.cz./ha;
- Chorwacja — 2,0 kg s.cz./ha;
- Czechy — 2,0 kg s.cz./ha;
- Litwa — 1,5 kg s.cz./ha;
- Słowacja — 1,5 kg s.cz./ha;
- Łotwa — 1,5 kg s.cz./ha;
- Dania — 1,5 kg s.cz./ha;
- Bułgaria — 1,5 kg s.cz./ha.
50% redukcja zużycia pestycydów — co oznacza w liczbach
Biorąc pod uwagę powyższe dane, zarówno odnośnie do kilogramów zużywanych substancji czynnych na hektar, jak i sprzedaży środków ochrony roślin, trudno będzie francuskiemu rządowi wpłynąć na rolników, aby nastąpiła u nich 50% redukcja zużycia pestycydów. choćby jeżeli osiągnęliby cel, a weźmy pod uwagę, iż przepisy i postanowienia dotyczą jednakowo wszystkich państw UE, to polscy rolnicy wciąż uchodziliby w porównaniu z Francuzami za wielkich ekologów. Skoro bowiem Francja w 2020 r. zużywała 4,0 kg s.cz./ha, a w 2021 r. zwiększyła zakupy ś.o.r. o 2,7% wobec roku 2020, to w stosunku do sytuacji w polskim rolnictwie dokładnie było to drugie tyle.
Skoro 50% redukcja pestycydów dotyczyłaby jednakowo wszystkich państw UE, to przy uwzględnieniu pierwszej siódemki w powyższym rankingu wciąż nie osiągnęliby ilości, którą w 100% zużywa Polska. A przecież my też musielibyśmy ograniczać tę wielkość o połowę, czyli do 1,05 kg s.cz./ha.
50% redukcja zużycia pestycydów — jeżeli już, to w części państw UE!
Holandia, Irlandia, Belgia, Portugalia, Włochy, Słowenia, Hiszpania, Francja — mają zatem z czego schodzić i wciąż mogą produkować obfite ilości konkurencyjnej cenowo żywności. W przypadku polskich rolników przestaniemy być liczącymi się w Europie producentami. Oby wystarczyło nam wyprodukowanej żywności na pokrycie własnego zapotrzebowania. Podkreślmy jeszcze, iż najwięcej środków ochrony roślin wykorzystujemy w Polsce do prowadzenia upraw sadowniczych. To tamtejsze zużycie znacznie podnosi naszą średnią. A nie uprawa roślin rolniczych, takich jak zboża czy rzepak. W tych obszarach jesteśmy wręcz ekologami, jeżeli porównamy się z Holandią czy Irlandią albo choćby z Hiszpanią.
Źródło: UE, Eurostat, PSOR
