Czekoladowa plamistość bobu. Objawy, źródła infekcji, metody zwalczania

Czekoladowa plamistość bobu to choroba stanowiąca poważne zagrożenie dla upraw tej rośliny. Sprawcą jest grzyb Botrytis fabae. Co może być źródłem infekcji? Jakie są objawy? Kiedy choroba atakuje najsilniej i jakie są metody zwalczania czekoladowej plamistości?

Charakterystyczne oblicze choroby. Jakie są objawy?

Objawy czekoladowej plamistości bobu mogą manifestować się na różnych etapach rozwoju rośliny, począwszy od wczesnych faz. Jednym z możliwych symptomów jest pojawienie się miejsc pozbawionych roślin na polu. Jest to efekt przedwschodowej zgorzeli siewek, spowodowanej porażeniem jeszcze przed ich wykiełkowaniem. W późniejszym okresie wegetacji, gdy rośliny są już rozwinięte, choroba ujawnia się w postaci charakterystycznych plam na liściach. Początkowo mogą to być pojedyncze, okrągłe plamy, które z czasem stają się liczne. Ich barwa jest brązowoczekoladowa.

Plamy te pojawiają się po obu stronach liści. W miarę rozwoju choroby, porażone liście zaczynają brązowieć, a następnie zasychają i opadają. Ten proces prowadzi do przedwczesnej defoliacji roślin, co osłabia je i wpływa na ich dalszy rozwój. Niestety, choroba nie ogranicza się tylko do liści. Porażone mogą być również pąki, kwiaty oraz zawiązki strąków, które w wyniku infekcji również opadają.

Skąd bierze się zagrożenie? Źródła infekcji

Pierwotnym źródłem infekcji czekoladową plamistością bobu są materiały, które pozostają w środowisku uprawy. Grzyb Botrytis fabae może przetrwać w porażonych nasionach, które są wysiewane. Stanowią one bezpośrednią drogę wprowadzenia patogenu na pole. Innym kluczowym źródłem pierwotnej infekcji są resztki pożniwne chorych roślin, które pozostały na polu po zbiorach.

To właśnie w tych pozostałościach, takich jak łodygi czy liście, zimują grzybnia i sklerocja patogenu. Sklerocja to trwałe struktury przetrwalnikowe grzyba, zdolne przetrwać niekorzystne warunki środowiskowe, a następnie stać się źródłem inokulum w kolejnym sezonie wegetacyjnym.

Warunki sprzyjające rozwojowi. Kiedy choroba atakuje najsilniej?

Rozwój czekoladowej plamistości bobu i jej skuteczne rozprzestrzenianie są silnie uzależnione od określonych warunków środowiskowych. Kluczowym czynnikiem sprzyjającym infekcji jest wysoka wilgotność powietrza. Wilgotne środowisko tworzy idealne warunki dla kiełkowania zarodników grzyba i penetracji tkanki roślinnej. Co ciekawe, dodatkowym czynnikiem, który sprzyja infekcji, jest spadź wydzielana przez mszyce żerujące na bobie. Spadź stanowi pożywkę dla rozwoju grzyba, ułatwiając mu rozwój na powierzchni rośliny i zwiększając podatność tkanki na infekcję.

Skuteczna obrona. Metody zwalczania czekoladowej plamistości

Zapobieganie i zwalczanie czekoladowej plamistości bobu wymaga zastosowania zintegrowanych działań ochronnych. Jedną z podstawowych metod profilaktyki jest odpowiednie zlokalizowanie uprawy. Zaleca się, aby bób znajdował się na stanowisku przewiewnym. Zapewnienie dobrej cyrkulacji powietrza pomaga w redukcji wilgotności wokół roślin, co ogranicza warunki sprzyjające infekcji.

Ważne jest również wysiewanie nasion w optymalnym zagęszczeniu. Zbyt gęsty siew prowadzi do zwiększonego zacienienia i wilgotności w łanie, co sprzyja rozwojowi choroby. W przypadku zagrożenia chorobą, gdy pojawią się pierwsze objawy lub panują warunki sprzyjające infekcji, konieczne może być zastosowanie środków chemicznych. Ponieważ spadź mszyc sprzyja rozwojowi choroby, istotnym elementem ochrony jest również zwalczanie mszyc. Ograniczenie populacji tych szkodników pośrednio wpływa na zmniejszenie ryzyka infekcji przez Botrytis fabae. Zastosowanie tych metod pozwala na minimalizację strat powodowanych przez czekoladową plamistość bobu i ochronę potencjału roślin.

Wskazówek w tym zakresie udzielił prof. dr hab. Józef Robak.