Ile kosztuje tona buraka cukrowego w 2025 roku?

Zdjęcie: Ile kosztuje tona buraka cukrowego w 2025 roku?

Dla plantatora buraka cukrowego cena za tonę korzeni (tzn. surowca przed przerobem) stanowi podstawowy parametr przy planowaniu dochodów, kalkulacji opłacalności i negocjacjach z cukrowniami. W warunkach rosnących kosztów nawozów, paliwa, pracy i środków ochrony roślin choćby niewielkie wahania ceny jednostkowej mają najważniejsze znaczenie. Poniżej omówię stan wiedzy na temat cen buraka cukrowego w Polsce i w UE w 2025 roku, czynniki decydujące o tej cenie oraz praktyczne implikacje dla producentów.

Obecne propozycje cen w Polsce

W sezonie 2025/2026 wiele cukrowni i grup producentów przedstawia stawki gwarantowane dla plantatorów:

• Krajowa Grupa Spożywcza (KGS) proponuje 33,5 euro za tonę korzeni.
  
• Nordzucker Polska oferuje stawkę 30 euro/t.
  
• Südzucker Polska proponuje 28 euro/t.
  
• Pfeifer & Langen (cukrownia w Glinojecku) – oferta: 30 euro/t plus zaliczka 2 euro/t.
  

W odniesieniu do poprzednich sezonów takie stawki oznaczają spadek r/r: w kampanii 2024/2025 ceny kontraktowane sięgały 40–46,5 euro za tonę, w zależności od kontrahenta i jakości korzeni (polaryzacji cukru).

W polskim ujęciu indeks minimalnej ceny skupu buraków (dla surowca o standardowej zawartości cukru 16 %) wynosi w tej chwili 111,39 zł za tonę, co przy kursie ~4,24 zł/€ odpowiada ~26,3 €/t. Ta kwota stanowi punkt odniesienia, poniżej którego zgodnie z zapisami kontraktacyjnymi nie powinno się schodzić.

Ceny w UE i nacisk na spadek stawki

W Europie ceny białego cukru w 2025 roku kształtują się w okolicach 555–590 €/t w regionach Zachodniej UE (ex-works). To cena produktu wyjściowego — nie samego surowca (korzeni buraka).

Jeśli chodzi o ceny buraka, prognozy wskazują, iż w okresie 2025/26 w wielu krajach UE cukrownie proponują stawki niższe niż w poprzednich latach. Czynniki presji obniżkowej to nadpodaż surowca, konkurencja importowa tańszego cukru oraz osłabienie popytu wewnętrznego.

Wahania kursów walut i przekład na złotówki

Stawki proponowane w euro muszą być przeliczane na złotówki wedle kursu ustalonego w kontraktach (zwykle kurs z określonego dnia). choćby o ile stawka wyrażona w euro wydaje się stabilna, to zmienność kursu może odcisnąć realny ślad na dochodzie plantatora w PLN. Dla przykładu: przy stawce 30 €/t i kursie 4,2 PLN/€, wartość w złotych wyniesie około 126 PLN/t; przy kursie 4,5 PLN/€, to już 135 PLN/t.

Ponadto minimalna cena skupu 111,39 zł/t odpowiada ~26,3 €/t — to formalna granica, której nie można przekraczać w dół.

Czynniki decydujące o faktycznej cenie dla plantatora

Proponowane stawki to jedno, ale płacona cena może jeszcze zależeć od:

1. Jakości surowca i polaryzacji (zawartości cukru)
   Buraki o wyższej polaryzacji mogą być premiowane, a te odstające obniżane.
   
2. Odległości transportu i warunków logistycznych
   Koszty odbioru surowca (transport, załadunek, straty) mogą obniżyć efektywną cenę fizycznie dostarczoną.
   
3. Kontraktacja i warunki umowne
   Zapisy kontraktów (zaliczki, opóźnienia płatności, kary jakościowe) wpływają na płynność i realny efekt finansowy dla producenta.
   
4. Subwencje i wsparcie sektorowe
   Dopłaty lub mechanizmy wsparcia w rolnictwie mogą uzupełniać dochód rolnika w sytuacjach kryzysowych.
   
5. Koszty produkcji i presja inflacyjna
   Nawet przy identycznej cenie jednostkowej, rosnące koszty nawozów, energii i pracy powodują, iż marża plantatora może być bardzo ciasna lub wręcz negatywna. Koszty uprawy 1 ha buraka szacowane są na poziomie 7–8 tys. zł.

Ryzyko nadpodaży, konkurencja importowa i ciśnienie na obniżkę

Polski i europejski rynek buraka cukrowego w 2025 roku znajdują się pod presją. W Polsce zanotowano rekordowe plony i produkcję cukru, co przekłada się na nadpodaż surowca względem popytu wewnętrznego.

Import cukru spoza UE, szczególnie z Ukrainy, dodatkowo obniża opłacalność lokalnej produkcji. Firmy cukrownicze już zapowiadały znaczne cięcia stawki skupu buraków — sięgające choćby 30% w dół względem poprzednich sezonów. Wobec tej sytuacji niektóre prognozy zakładają redukcję areału zasiewów o kilka procent w UE w okresie 2025/26.

Wyzwania dla plantatorów przy negocjacjach

Rolnicy muszą być świadomi kilku kluczowych aspektów w negocjacjach kontraktowych:

• Ustanowienie minimalnej ceny w umowie, by uniknąć jednostronnych cięć
  
• Zabezpieczenie warunków jakościowych (polaryzacji, warunków dostawy)
  
• Uwzględnienie kosztów transportu i logistycznych w cenie końcowej
  
• Monitorowanie kursów walut i warunków przeliczenia
  
• Wyszukiwanie dodatkowych mechanizmów wsparcia finansowego lub dopłat
  
• Dążenie do korzystnych warunków płatności (zaliczki, termin płatności)
  

Trendy i perspektywy na dalszy czas

Analizy sugerują, iż jeżeli areały upraw buraka zostaną istotnie zmniejszone, podaż surowca może się ograniczyć, co przy sprzyjających warunkach pogodowych może prowadzić do stabilizacji lub choćby wzrostu cen surowca. Z drugiej strony, ciągła presja importowa i nasycenie rynku cukrem mogą hamować taki efekt.

Firmy cukrownicze w UE już odnotowują spadki zysków w segmencie cukru z powodu niższych cen i podwyższonych kosztów operacyjnych. To może skłaniać je do racjonalizacji powierzchni upraw lub negocjacji kontraktów bardziej restrykcyjnych jakościowo.

Dla wielu plantatorów kluczowym wyzwaniem będzie balans pomiędzy ryzykiem ekonomicznym a decyzją o zasiewie buraka w kolejnych latach.