Jesteśmy mniej konkurencyjni przez koszty pracy. Zyskują produkty ukraińskie

Nasze przewagi „topnieją”

Polska wciąż odznacza się relatywnie wysoką konkurencyjnością w eksporcie produktów ogrodniczych oraz ich przetworów. Potwierdzają to na ogół wysokie poziomy ujawnionych przewag komparatywnych w eksporcie (RCA*), wynoszące powyżej 1 (wykres).

Relatywnie wysoka konkurencyjność Polski wynika z korzystnej relacji wydajności do poziomu płac. W tej kwestii bardzo gwałtownie doganiamy zachodnią Europę, co wpływa na ograniczenie naszej konkurencyjności. Z danych Eurostatu wynika, iż w 2024 roku poziom płacy minimalnej w Polsce stanowił ok. 50% jej wartości w Niemczech w porównaniu do niespełna 30% dekadę temu.

Wyzwanie stanowi również narastający problem z dostępnością pracowników. Prognozy
makroekonomiczne PKO Banku Polskiego wskazują na jednoznacznie negatywne
perspektywy podaży pracy w najbliższych latach w Polsce z uwagi na uwarunkowania
demograficzne.

Jednocześnie żaden z realistycznych scenariuszy migracyjnych nie zakłada, iż napływ cudzoziemców będzie w stanie zrekompensować te braki. W konsekwencji produkcja owoców i warzyw może być częściowo „przenoszona” do państw o niższych kosztach pracy.

Ukraińskie produkty zyskują na konkurencyjności

Na wykresach przygotowanych przez ekspertów PKO Banku Polskiego widzimy, jak na przestrzeni 4 lat zmieniła się konkurencyjność poszczególnych państw w przypadku trzech produktów. Zwróćmy uwagę na trzy kwestie:

• Po pierwsze, rozwinięty kraj o wysokich kosztach produkcji może zwiększyć swoją konkurencyjność. Przykład Włoch na rynku świeżych jabłek.
• Po drugie, rozwijający się kraj, który ma świetne warunki środowiskowe i niższe koszty produkcji może tracić konkurencyjność. Przykład Serbii na rynku mrożonych malin.
• Po trzecie, we wszystkich trzech analizowanych kategoriach na konkurencyjności zyskuje Ukraina.

Źródło: Rynek owoców i warzyw – konkurencyjność sektora / Raport PKO Banku Polskiego

*Wskaźnik RCA (Revealed Comparative Advantage) mierzy przewagę konkurencyjną danego kraju w eksporcie określonego produktu, wskazując, czy jego
udział w globalnym eksporcie tego dobra jest większy niż średni udział kraju w handlu międzynarodowym; wartości powyżej 1 oznaczają przewagę konkurencyjną.