Przezimowanie upraw 2024/2025. Wstępna ocena GUS

Przezimowanie upraw 2024/2025 przebiegło pomyślnie w większości regionów kraju. Zima okazała się łaskawa dla rolników. Jednak wiosna przynosi problemy związane z suszą i przymrozkami. GUS ocenia…

Zgodnie z zapowiedzią GUS opublikował dzisiaj wyniki dotyczące tego, jak przebiegło przezimowanie upraw 2024/2025. Dowiadujemy się — oziminy w dobrej formie, wieloletnie uprawy — także nieźle. Niestety wiosna już nanosi korektę wyników w dół…

Zima 2024/2025 na polach — GUS podsumowuje

Dane zebrane przez rzeczoznawców GUS i obserwacje polowe wskazują, iż tegoroczna zima nie wyrządziła istotnych szkód w oziminach i uprawach wieloletnich.

Jaka była oceniana powierzchnia upraw przez rzeczoznawców GUS?

Zbóż ozimych pod zbiory w 2025 r. zasiano ok. 4,6 mln ha, tj. o ok. 2,9% więcej niżw roku ubiegłym, z tego: pszenicy ozimej ponad 2,2 mln ha, żyta ok. 0,7 mln ha, pszenżyta ozimego ponad 1,2 mln ha, jęczmienia ozimego ponad 0,4 mln ha, mieszanek zbożowych ozimych ok. 0,1 mln ha. Powierzchnię obsianą rzepakiem i rzepikiem ozimym szacuje się na ok. 1,0 mln ha — czytamy w raporcie GUS dotyczącym wstępnej oceny przezimowania upraw w 2025 r.

Mianowicie zboża i rzepaki utrzymały się w dobrej kondycji. Ostatecznie powierzchnia wymagająca zaorania była znikoma. Jednocześnie warunki pogodowe w marcu i kwietniu wprowadziły element niepewności. Wszystko przez niedobór opadów, przesuszenie gleby oraz wiosenne przymrozki.

Rolnicy w całym kraju rozpoczęli wiosenne prace polowe, ale ich tempo było uzależnione od lokalnych warunków agrometeorologicznych.

Przezimowanie upraw 2024/2025 — oziminy mimo wszystko w dobrej formie

W badaniach przeprowadzonych w lutym i marcu stwierdzono, iż przezimowanie upraw ozimych 2024/2025 było zbliżone do poprzedniego sezonu. Czyli przebiegło praktycznie bez strat. W całym kraju do zaorania zakwalifikowano jedynie 0,1% powierzchni zbóż ozimych.

Przezimowanie upraw 2024/2025 wg GUS przebiegło korzystnie i generalnie bez większych strat. W wypadku rzepaków ozimych zaoranych zostało zaledwie 0,2% powierzchni zasianej jesienią 2024 r. Reszta w dobrej formie weszła w okres kwitnienia w 16. i 17. tygodniu roku 2025 (zdjęcie: Dolny Śląsk 15.04.2025)

fot. Katarzyna Kupczak

Przy czym czynniki ryzyka, takie jak lokalne wysuszające wiatry czy zastoiska wodne, wpłynęły jedynie na pojedyncze plantacje.

Dobry początek wegetacji 2025, ale gleba woła o wodę

Początek marca sprzyjał ruszeniu wegetacji ozimin, trwałych użytków zielonych i roślin sadowniczych. Jednak już w kwietniu rośliny musiały zmierzyć się z przesuszoną glebą i chłodnymi nocami. Niski poziom opadów, także wód gruntowych opóźniał wschody zbóż jarych, warzyw oraz osłabiał wzrost siewek. Na wielu plantacjach stosowano agrowłókniny i okrywy, by zatrzymać wilgoć i przyspieszyć rozwój roślin.

Średnia krajowa suma opadów w miesiącach uprawowych sezonu 2024/2025 i odchylenie od normy (opracowanie własne
na podstawie danych GUS)

Przezimowanie upraw 2024/2025: sady — mieszana ocena kondycji

Ocena stanu zasiewów w listopadzie 2024 r. wg GUS:

• plantacje rzepaku ozimego oceniono średnio na 4,0 stopnia kwalifikacyjnego, czyli podobnie jak rok wcześniej;
• pszenica — ocena na 4,0, rok wcześniej 3,9;
• żyto — ocena na 4,1, rok wcześniej 4,0;
• jęczmień — ocena na 4,0, rok wcześniej 4,0;
• pszenżyto — ocena na 4,0, rok wcześniej 4,0;
• mieszanki zbożowe — ocena na 3,9, rok wcześniej 3,9.

Drzewa owocowe i krzewy jagodowe nie ucierpiały zimą. Niestety przymrozki w marcu uszkodziły lokalnie pąki kwiatowe czereśni i porzeczek. Dzieła dopełniły kwietniowe przymrozki. Te poczyniły znaczne szkody przede wszystkim w sadach i na plantacjach województw lubelskiego i mazowieckiego. Do tego lokalnie wystąpił grad, który np. w okolicach Tarnogrodu, zagłębia ekologicznej produkcji owoców jagodowych, zniszczył choćby 100% upraw. Ponadto utrzymująca się susza wiosenna pogarsza stan upraw sadowniczych nieuzbrojonych w systemy nawadniające.

Czyli stabilna zima 2024/2025, niepewna wiosna 2025

Choć przezimowanie upraw ozimych 2024/2025 przebiegło wyjątkowo korzystnie, początek wiosny zweryfikował nastroje rolników i sadowników. Utrzymujące się niedobory opadów i zmienna temperatura mogą wpłynąć na dalszy rozwój roślin. Jak się dowiadujemy, ostateczną ocenę stanu zasiewów i strat GUS ma przeprowadzić i podać w drugiej połowie maja.

Źródło danych: GUS