11 miesięcy temu
Sytuacja w rolnictwie 2023 nie jest najlepsza. Wyraźnie wskazują na to badania GUS, w których rolnicy jednoznacznie wskazują na złą koniunkturę w gospodarstwach rolnych.
Sytuacja w rolnictwie została podsumowana w opublikowanym raporcie Głównego Urzędu Statystycznego. Podsumowuje on koniunkturę w gospodarstwach rolnych w I półroczu 2023 r. W ocenie rolników zmiany, do jakich doszło w pierwszym półroczu 2023 r. były niekorzystne, a sytuacja jest gorsza w porównaniu do poprzedniego półrocza. Z kolei prognozy na drugie półrocze bieżącego roku są mniej pesymistyczne niż w poprzedniej edycji badania.
Jaka jest sytuacja w rolnictwie w 2023?
Na gorszą koniunkturę w I półroczu 2023 r. wskazało 52,4% kierujących gospodarstwami rolnymi. Z kolei na poprawę około 3,5%. Ponadto pozostali uczestnicy badania uznali, iż sytuacja w ich gospodarstwach nie ulegnie zmianie. W I półroczu 2023 r. gorzej oceniono zmiany w ogólnej sytuacji prowadzonych gospodarstw. Rolnicy z pesymizmem postrzegali zmiany popytu na wytwarzane produkty rolne w porównaniu z wynikami badania przeprowadzonego w II półroczu ubiegłego roku. Podobnie było ze zmianami opłacalności produkcji rolnej.
Najgorzej w gospodarstwach zajmujących się produkcją roślinną?
56,9% rolników objętych badaniem oceniło jako normalną jak na tę porę roku, bieżącą sytuację swoich gospodarstw w czerwcu 2023 r. Jednak w porównaniu do poprzedniej edycji badania, wzrósł udział opinii o złej sytuacji gospodarstw rolnych. Wyniósł on 31,1 p. proc. wobec 16,2 p. proc. w grudniu 2022 r. Najgorzej swoją obecną sytuację ocenili użytkownicy gospodarstw zajmujących się produkcją roślinną (-50,1%). W szczególności dotyczy to rolników zajmujących się uprawą rzepaku i rzepiku, a także drzew i krzewów owocowych. Zdecydowanie korzystniej ocenili swoją sytuację zajmujący się produkcją zwierzęcą (-41,9%). W obu przypadkach oceny te były gorsze niż w poprzedniej edycji. Spadki wartości sald odpowiedzi wyniosły odpowiednio o 16,0 p. proc. i 10,7 p. proc.
Jak oceniono bieżący popyt na produkty rolne?
Oceny dotyczące bieżącego popytu na produkty rolne są gorsze w porównaniu z poprzednimi edycjami. Ale największy udział w badaniu miały gospodarstwa rolne, w których bieżący popyt na wytwarzane produkty rolne był zgodny z oczekiwaniami. Udział ten wyniósł od 51 do 67%. Jednak z biegiem czasu ubywa gospodarstw, gdzie popyt jest zgodny z oczekiwaniami. W czerwcu 2023 r. ich liczba stanowiła zaledwie 51%. Popyt poniżej oczekiwań wyniósł ponad 46%. Z kolei wyższy od oczekiwanego odnotowało zaledwie 1,5% gospodarstw.
Prognoza sytuacji gospodarstw rolnych
Według danych GUS, w czerwcu 2023 r. prognozy dotyczące zarówno ogólnej sytuacji gospodarstw, jak i opłacalności produkcji rolnej na II półrocze 2023 r. są niekorzystne. Jednakże są lepsze w porównaniu z poprzednimi badaniami. Ponadto nastroje co do ogólnej sytuacji gospodarstw są bardziej optymistyczne niż w II półroczu 2022 r.
Najgorsze nastroje odnośnie do zmian ogólnej sytuacji w gospodarstwach rolnych, a także o prognozowanych zmianach popytu i opłacalności produkcji dotyczą uprawy rzepaku i rzepiku oraz roślin przemysłowych. Wśród hodowców zwierząt najgorsze oceny prognozowanego popytu są w gospodarstwach prowadzących chów koni oraz bydła mlecznego. Z kolei co do prognoz opłacalności produkcji najgorsze nastroje są w gospodarstwach prowadzących chów bydła mlecznego oraz trzody chlewnej.
Sytuacja w rolnictwie w 2023 a wojna na Ukrainie
W badaniu koniunktury w gospodarstwach rolnych w I półroczu 2023 r. zapytano o wpływ wojny w Ukrainie na sytuację gospodarstw. Za czynnik poważnie wpływający na obecne funkcjonowanie gospodarstw uznało ją około 32% właścicieli. Ponadto za czynnik zagrażający stabilności gospodarstw rolnych uznało ją 19% prowadzących gospodarstwa.
W przypadku gospodarstw powyżej 30 ha było to odpowiednio 39% i 24% kierujących gospodarstwami. Z kolei na brak negatywnego wpływu wskazywali najczęściej użytkownicy gospodarstw poniżej 5 ha (około 35%)
Jakie wnioski wynikają z raportu?
Raport GUS potwierdza obawy rolników odnośnie do aktualnej i przyszłej sytuacji. Na trudną sytuację w rolnictwie wskazują także comiesięczne analizy rynku prowadzone przez Izby Rolnicze. Opierają one swoje wyniki na notowaniach cen produktów i kalkulacjach kosztów produkcji, które w ostatnim czasie wzrosły niebotycznie. Z drugiej strony obecne ceny skupu spadły do nienotowanych dawno poziomów.
Rynek zbóż i kukurydzy jest mocno zdestabilizowany, panuje kryzys na rynku mleka, zaś ceny skupu trzody chlewnej są co najmniej niezadowalające. Skupy oferują za kukurydzę z nowych zbiorów ceny, które nie pokrywają kosztów produkcji. A koszty dodatkowo podnoszą wymagania związane ze Wspólną Polityką Rolną i wprowadzanymi przez nią zmianami. Ponadto WPR ogranicza możliwości produkcyjne gospodarstw. Jednakże w II filarze WPR na kolejne lata przewidziano bardzo niewielkie środki na inwestycje. A są one ciągle potrzebne, aby polskie gospodarstwa rolne mogły się dalej rozwijać.
Płynność bardzo wielu gospodarstw rolnych w tej chwili podtrzymują jedynie dopłaty, choć w wielu przypadkach nie pomagają choćby one. Nastroje są kiepskie zarówno w perspektywie krótko-, jak i średnioterminowej.
Źródło: WIR
