Kiedy i jak skracać rzepak ozimy – praktyczny poradnik dla rolników

Skracanie rzepaku, czyli regulacja wzrostu pędu głównego i poprawa struktury roślin, to zabieg coraz częściej uznawany za niezbędny element agrotechniki. Dzięki niemu można wyrównać łan, poprawić warunki przezimowania oraz zwiększyć efektywność późniejszego wzrostu roślin.

Kiedy i jak skracać rzepak ozimy – praktyczny poradnik dla rolników

Dlaczego skracać rzepak?

Skracanie rzepaku pozwala na zahamowanie nadmiernego wydłużania pędu głównego, co ogranicza ryzyko wylegania i poprawia zimotrwałość. Wyrównanie roślin w łanie sprawia, iż pędy boczne i główny rozwijają się bardziej proporcjonalnie, co sprzyja równomiernemu kwitnieniu i dojrzewaniu. Dodatkowo, silniejszy system korzeniowy i grubsza szyjka korzeniowa zwiększają odporność na mrozy oraz lepsze wykorzystanie składników pokarmowych.

Kiedy wykonać zabieg?

Termin wykonania zabiegu zależy od fazy rozwojowej rzepaku i warunków pogodowych.

Jesienią
Zabieg przeprowadza się najczęściej, gdy rośliny osiągną fazę 4–6 liści adekwatnych (BBCH 14–16). jeżeli jesień jest ciepła i rozwój roślin szybki, może być konieczne wykonanie dwóch zabiegów – pierwszy w fazie 4 liści, drugi w fazie 8 liści. Zbyt późne wykonanie zabiegu ogranicza jego skuteczność, a zbyt wczesne może zahamować rozwój roślin.

Wiosną
Regulację wykonuje się, gdy rzepak rozpoczyna intensywny wzrost pędu głównego – zwykle w fazie BBCH 30–35, gdy pęd osiąga długość ok. 15–20 cm. Termin powinien być dostosowany do kondycji roślin po zimie. W przypadku gęstych i wysokorosłych łanów zabieg jest szczególnie zalecany.

Jakie substancje czynne można stosować?

Do regulacji wzrostu rzepaku wykorzystuje się tzw. regulatory wzrostu – środki chemiczne, które ograniczają wydłużanie pędów poprzez hamowanie syntezy giberelin lub oddziaływanie na fitohormony.

Najczęściej stosowane substancje aktywne:

• chlorek mepikwatu – silny inhibitor giberelin, skuteczny w ograniczaniu wzrostu;
• chlorek chloromekwatu (CCC) – również inhibitor giberelin, stosowany w regulacji pokroju roślin;
• triazole (metkonazol, tebukonazol, difenokonazol) – fungicydy o dodatkowym działaniu skracającym, które często łączy się z zabiegiem ochronnym.

Warto pamiętać, iż niektóre substancje, takie jak chlorek chloromekwatu, zostały objęte ograniczeniami lub są stopniowo wycofywane. Przed wykonaniem zabiegu należy zawsze sprawdzić aktualną rejestrację środka w wykazie MRiRW.

Praktyczne wskazówki dla rolnika

• Zabieg wykonuj, gdy temperatura powietrza wynosi 8–15°C i nie ma przymrozków.
• Ocen stan łanu przed opryskiem – w słabszych uprawach wybieraj preparaty o łagodniejszym działaniu, w silnych łanach zastosuj środki o większej sile skracania.
• Nie przekraczaj zalecanych dawek – zbyt wysokie mogą zahamować wzrost i obniżyć plon.
• Skracanie często łączy się z opryskiem fungicydowym – wiele środków ma działanie dwufunkcyjne (regulacja wzrostu i ochrona przed chorobami).

Skracanie rzepaku to zabieg, który ma najważniejsze znaczenie dla uzyskania mocnych, dobrze rozwiniętych i odpornych roślin. Wykonany we właściwym momencie i z użyciem adekwatnego środka pozwala poprawić strukturę łanu, zmniejszyć ryzyko wylegania i zwiększyć plon. Należy jednak pamiętać, iż lista dopuszczonych substancji zmienia się – dlatego każdy rolnik powinien na bieżąco sprawdzać aktualne przepisy oraz zalecenia producentów środków ochrony roślin.