4 dni temu
Intensywne technologie produkcji zbóż wymagają nie tylko odpowiedniej ochrony, ale także adekwatnie przeprowadzonej regulacji wzrostu i rozwoju roślin. A zabiegi regulacji zbóż są wbrew pozorom bardzo wymagające.
Zacznij od rozpoznania fazy rozwojowej roślin
Przy planowaniu zabiegów z użyciem regulatorów wzrostu kluczowa jest umiejętność rozpoznawania fazy rozwojowej, na podstawie której ustala się optymalny termin skracania. Warto wspomnieć, iż regulatory wzrostu nie tyko skracają, ale niektóre także pogrubiają źdźbła oraz stymulują rozwój korzeni.
Działanie regulatorów jest bardzo silne, ponieważ ingerują one w układ hormonalny roślin. Dlatego tak ważne jest wykonanie zabiegu w odpowiedniej fazie rozwojowej. Pamiętajmy, iż każdy z regulatorów wzrostu ma nieco inne działanie, więc nie każdy nadaje się do tego samego celu i do zastosowania w tej samej fazie rozwojowej.
Skracanie jest sporym wyzwaniem i rolnicy często mają dylemat, skracać, czy nie, w jakiej fazie, czy zastosować regulator wzrostu w pojedynczym oprysku, czy połączyć w jednym zabiegu z innymi środkami.
Czy jak jest sucho i zimno to skracać?
Zwłaszcza w ostatnich latach przy problemie suszy wiosennej rolnicy mają wiele wątpliwości, jaką wybrać strategię skracania. Trzeba pamiętać, iż zbyt wczesne lub zbyt późne stosowanie może być nieskuteczne, a choćby może zaszkodzić roślinom.
Konsekwencją zastosowania regulatora w nieodpowiedniej fazie rozwojowej było np. skrócenie kłosa, czyli redukcja pięterek. W skrajnych przypadkach wystąpił choćby brak kłoszenia się zbóż.
Regulacja nie jest zalecana, gdy rośliny są osłabione przez choroby, nadmiar wilgoci, suszę, czy inne czynniki stresowe.
Regulatory wzrostu najbardziej znane, najczęściej stosowane
Jak ważnym zagadnieniem jest regulacja zbóż i rzepaku dyskutowali prelegenci i uczestnicy tegorocznych seminariów uprawowych organizowanych przez Top Agrar. Rozkładając na elementy pierwsze fazy rozwojowe poszczególnych upraw oraz analizując kolejne substancje wykorzystywane przy skracaniu. Podsumowując swoje wystąpienie prof. Hansgeorg Schonberger, N.U. Agrar zapewnił, iż regulatory są skuteczne i bezpieczne, gdy użyjemy odpowiednią substancję w odpowiedniej fazie BBCH.
W zbożach najbardziej znane i najczęściej stosowane do skracania substancje to: chlorek chloromekwatu (CCC), trineksapak etylu, proheksadion wapnia, etefon. Każda substancja czynna skraca zboża nieco inaczej i każda do skutecznego działania wymaga odpowiednich warunków termicznych i nasłonecznienia.
Zarówno w pszenicy, jak i w innych zbożach kluczowa dla wykonania podstawowego zabiegu skracania jest faza BBCH 31, czyli faza strzelania w źdźbło, gdy pierwsze kolanko znajduje się co najmniej 1 cm nad węzłem krzewienia.
CCC (chlorek chloromekwatu)
CCC jest pierwszym regulatorem stosowanym bezpośrednio po zimie, gdy mamy wilgoć pozimową w glebie i temperaturę min. 8°C. Regulatorów nie powinno stosować się przed spodziewanymi przymrozkami. Rośliny muszą mieć wytworzoną odpowiednio rozbudowaną masę korzeniową. Zbyt słabo rozwinięte korzenie mogą zareagować spowolnieniem wzrostu, co odbije się na roślinach, zwłaszcza przy niedoborach wody.
Niestety wiosenne niedobory wody to w tej chwili norma. Dlatego warto zwrócić uwagę czy korzenie przybyszowe mają minimum 3 cm długości, bo wówczas ich stożki wzrostu nie mają bezpośredniego kontaktu z substancją, która dostanie się na glebę.
Najmniej problemów przysparza rolnikom skracanie źdźbeł pszenicy CCC, ponieważ regulator działa na drugie i trzecie międzywęźle. Najsilniejszy efekt skracania występuje w pszenicy przy stosowaniu w czasie uwalniania pierwszego kolanka od węzła krzewienia. Drugi oprysk CCC należy wykonać, gdy z pierwszego kolanka zaczyna się uwalnianie drugiego kolanka. Decydując się na stosowanie dawek dzielonych trzeba dokładnie sprawdzić zalecenia w instrukcji stosowania preparatu.
CCC w zredukowanej dawce jest najbezpieczniejszym regulatorem do łączenia z herbicydami. Warto o tym wspomnieć, gdyż wiosenne stosowanie regulatorów w zbożach często łączone jest z poprawkami herbicydowymi, a nieumiejętne łączenie może przynieść wiele szkód.
Jeżeli chodzi o inne zboża to pszenżyto ozime należy skracać na początku strzelania w źdźbło w fazie 1–2 kolanka, żyto na początku strzelania w źdźbło, w fazie 1–2 kolanka, natomiast owies w fazie strzelania w źdźbło od 1 do 4 kolanka.
Przy słonecznej pogodzie można zmniejszyć dawkę CCC o ok. 20% ponieważ promieniowanie ultrafioletowe wzmacnia jego działanie. W przypadku późnych siewów, na glebach lekkich można zrezygnować z regulacji CCC i podać sam trineksapak etylu.
Trineksapak etylu
Trineksapak etylu działa nieco później i przy wyższych temperaturach, niż CCC. Najefektywniej działa w temperaturze od 10 do 15°C, choć niektóre produkty, w nowoczesnych formulacjach, bazujące na tej substancji czynnej można już stosować w temperaturze powyżej 5°C.
Stosowany jest w uprawach pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego, jęczmienia ozimego i jarego. Działa intensywnie na młode, słabsze pędy, które możemy wyeliminować z łanu. Intensywność działania zależy od fazy rozwojowej rośliny uprawnej, odmiany, stanowiska oraz warunków atmosferycznych.
W pszenicy ozimej wykonujemy zabieg skracania raz od fazy krzewienia do fazy liścia flagowego lub w w przypadku dawek dzielonych w fazie końca krzewienia i w fazie liścia flagowego.
Jęczmień ozimy należy regulować od fazy pierwszego kolanka do fazy liścia flagowego. Żyto od fazy pierwszego kolanka do fazy liścia flagowego.
W przypadku żyta zabieg powinien być wykonany najpóźniej do BBCH 32.
Pszenżyto ozime od fazy pierwszego kolanka do fazy drugiego kolanka.
Proheksadion wapnia
Proheksadion wapnia wykazuje inhibicyjne działanie na późniejsze etapy biosyntezy giberelin w roślinie, prowadząc do szybkiego i znaczącego skracania międzywęźli, co prowadzi ograniczenia wzrostu pędów. Doskonale sprawdza się w zbyt gęstych łanach, gdy konieczne jest wyłączenie młodych pędów, z których nie będzie kłosów ani ziarna.
Proheksadion działa przy słonecznej pogodzie od temperatury 10°C, natomiast słonecznej pogodzie i temperaturach powyżej 20°C możemy zredukować podawaną dawkę. W pszenicy ozimej zaleca się stosować proheksadion od początku wzrostu źdźbła do w pełni rozwiniętego liścia flagowego, natomiast w pszenżycie ozimym w fazie liścia flagowego.
Etefon
Etefon polecany jest głównie do późniejszych zabiegów, gdy trzeba gwałtownie zatrzymać proces wydłużania się roślin. Dawka zależy od tego, ile międzywęźli planuje rolnik skrócić w danym momencie. Po zastosowaniu etefonu tkanki szybciej starzeją się, rośliny szybciej dojrzewają. Eksperci podają, iż powyższy regulator skraca wegetację roślin średnio o 5 – 6 dni.
Bardzo ważne, żeby na 6 dni przed wykonaniem zabiegu i 6 dni po zabiegu nie stosować żadnych herbicydów. Przy temperaturze 20°C podczas wykonywania zabiegu dawkę etefonu można zmniejszyć choćby do 60%. Przy wyższych temperaturach lepiej przełożyć wykonanie zabiegu na godziny wieczorne.
Przykładowe regulatory w zboża
Dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz
